| Επιστολή Αγίου Παϊσίου για την αντικανονική «καθαίρεση» του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ΄ και τα γεγονότα του 1974 στην Κύπρο |
Ο προσφάτως διακυρυχθείς άγιος της Εκκλησίας μας μοναχός Παίσιος Αγιορείτης σε επιστολή του στον αδελφό Ε. στις 11 Αυγούστου 1974, η οποία περιέχεται στο βιβλίο: Γέροντος (Ὁσίου) Παϊσίου ἐπιστολή ἀρ. 65, από το βιβλίο Γ.Α. (επιμ.), Γέροντος Παϊσίου, Ἁγιορείτου, Διδαχὲς καὶ Ἀλληλογραφία, (ἐκδ.) Ἡ Μεταμόρφωσις τοῦ Σωτῆρος, Μήλεσι 2007, σσ. 209-210. Αναφέρεται στην αντικανονική «καθαίρεση» του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ΄ την 7η Μαρτίου 1973 από τους τρεις Μητροπολίτες γράφοντας τα εξής: «Πολλούς χαιρετισμούς σ’ αυτούς που ασχοληθήκανε με τον Μακάριο και τον κτυπήσανε για αντικανονικό μαζί με τους Αγγλοαμερικάνους και τους Τούρκους, οι οποίοι χρησιμοποιήσανε το Πηδάλιο μαζί με τους πατέρας (τους αδιάκριτους της εποχής μας)», αλλά και στα τραγικά γεγονότα που ακολούθησαν. Ολόκληρη η Επιστολή του Αγίου Τίμιος Σταυρός, τη 11-8-74 Αγαπητέ μου αδελφέ Ε. Χαίρε. Πέρασα από την Αθήνα περαστικός αλλά δε μπόρεσα να σας δω, λείπατε. Φυσικά, για δύο ημέρες κατέβηκα στο Ι. Ησυχαστήριο Σουρωτής (για μια συνάντηση) και από εκεί εκτάκτως στον Όσιο Πατάπιο, Λουτράκι, (για μια άλλη συνάντηση). Πηγαίνοντας είχα 3 ώρες διαθέσιμες, δύο για την Ε.σ., που δεν μπορεί να έλθει στο Άγιον Όρος και μία για τον Ε. που μπορεί. Ίσως να μην ήτο ανάγκη. Χάρηκα πολύ που ταχτοποιηθήκατε και έχετε ειρήνη. Ο Καλός Θεός ας δώσει και γενικά σ’ όλον τον κόσμο την διπλή ειρήνη (την εσωτερική και εξωτερική). Αμήν. Χάρηκα επίσης που σας ανέλαβε ο πατήρ Πορφύριος. Μην τον αφήνετε ούτε να πεθάνει. Θα σας βοηθήσει κατά πάντα. Εγώ θα εύχομαι να σας χαρίζει υγείαν ο Θεός εις δόξαν Του. Δεν έχω τίποτε άλλο. Πολλούς χαιρετισμούς σ’ αυτούς που ασχοληθήκανε με τον Μακάριο και τον χτυπήσανε για αντικανονικό μαζί με τους Αγγλοαμερικανούς και τους Τούρκους, οι οποίοι χρησιμοποιήσανε το Πηδάλιο μαζί με τους πατέρας (τους αδιάκριτους της εποχής μας). Λες και όλα που γίνονται είναι όλα κανονικά, και η αντικανονικότητα του Μακαρίου είχε μείνει. Τώρα, μετά από πολλά θύματα και καταστροφές (και αυτά που δεν λέγονται) που υπέστησαν οι αδελφοί μας Κύπριοι και οι αδελφές μας από τους βαρβάρους και βρωμερούς Τούρκους, συγκατατεθήκανε να επανέλθουν στην προηγούμενη κατάσταση που βρίσκονταν η Κύπρος επί Μακαρίου. Ο Θεός να μας ελεήσει, αδελφέ μου Ε, και καλή σύνεση να δίδει στους πατέρας της Εκκλησίας μας. Αμήν. Σου έγραψα τον πόνο μου, γιατί δεν είναι εύκολο να τον πω οπουδήποτε, γιατί ό,τι έγινε έγινε. Με αγάπη Χριστού Πολλούς χαιρετισμούς στην αδελφή Ε.σ. και σ’ όλους τους γνωστούς. Ο αδελφός σας, Μ. Παΐσίος |
Ο ΜΕΓΑΣ ΜΑΚΑΡΙΟΣ Ο ΝΕΟΣ Ο ΙΕΡΟΕΘΝΟΜΑΡΤΥΣ ΤΟΥ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ Ο ΠΛΕΟΝ ΣΥΚΟΦΑΝΤΗΜΕΝΟΣ ΑΔΙΚΗΜΕΝΟΣ ΚΑΙ ΜΗ ΑΠΟΚΑΤΕΣΤΗΜΕΝΟΣ ΙΕΡΑΡΧΗΣ ΚΑΙ ΕΘΝΑΡΧΗΣ ΤΗΣ ΝΕΩΤΕΡΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ...
ΚΑΙ Ο ΟΠΟΙΟΣ ΑΓΩΝΙΣΘΗΚΕ ΓΙΑ ΤΡΙΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ.. ΝΑ ΜΗΝ ΠΑΡΑΔΩΘΕΙ Η ΚΥΠΡΟΣ ΣΤΟΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟ, ΣΤΟΥΣ ΣΙΩΝΟΜΑΣΩΝΟΥΣ ΚΑΙ ΣΤΟΥΣ ΤΟΥΡΚΟΥΣ..
ΑΛΛΑ ΝΑ ΠΑΡΑΜΕΙΝΕΙ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ...
Α Θ Α Ν Α Τ Ο Σ
Δυστυχως ορισμενοι λογοδιαροουντες, βωμολοχοι, ασεβεις και υβρισται, θιασωται ιπταμενων δισκων και αλλων συναφων φαντασματων αμελγοντες τον αερα εως.. αιμοραγιας, τολμουν να σπιλωνουν την Σεπτη Μνημη ενος Αγιου Ανδρος.. στις ευφανταστες και εκλελυμενες δημοσιευσεις τους..
Ακομη, σε ολους οσους αντιΧριστους και ανθΕλληνες λεγουν, οτι ο Μακαριος.. προκαλεσε τον Αττιλα, απαντουμε οτι ΤΗΝ ΜΑΣΩΝΟΣΙΩΝΟΚΙΝΗΤΗ ΧΟΥΝΤΑ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΙΔΗ ΚΑΤΗΓΓΕΙΛΕ..
Ελληνικέ λαέ της Κύπρου, η χούντα αποφάσισε να καταστρέψει την Κύπρο, να τη διχοτομήσει, αλλά δεν θα το επιτύχει. Αντισταθείτε στη χούντα με κάθε τρόπο. Μη φοβάστε, δείξτε καθαρά τη θέση σας και την απόφασή σας να αντισταθείτε, να πολεμήσετε. Ο αγώνας είναι ιερός και η νίκη είναι δική μας. Ζήτω η ελευθερία, ζήτω ο ελληνοκυπριακός λαός, ζήτω το έθνος».
Μακάριος: «Ας με δολοφονούσαν, θα γλιτώναμε την εισβολή». Και αναρωτήθηκε: «Είναι στα καλά τους αυτοί οι άνθρωποι; Θα έχουμε νέο 1922 με αυτούς», είπε.
σ.σ. αυτο εξαγεται και απο την δραματικη του εκκληση στο συμβουλιο του ΟΗΕ οπου καλουσε την διεθνη κοινοτητα να αποτρεψει την επεκταση του πραξικοπηματος στην Κυπρο και να αποκαταστησει την νομιμοτητα ωστε να μην οδηγηθει το Νησι σε Εθνικη περιπετεια...
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Μακάριος Γ΄ – Η Μεγάλη Πορεία – Φωτογραφίες
O Αρχιεπίσκοπος Μακάριος Γ’ γεννήθηκε στις 13 Αυγούστου 1913 στο χωριό Άνω Παναγιά της Πάφου. Γονείς του ήταν ο Χριστόδουλος Μούσκος και η Ελένη Αθανασίου. Σε νεαρή ηλικία πήγε στη Μονή Κύκκου όπου και προσελήφθη ως δόκιμος.
Στις 7 Αυγούστου 1938 χειροτονήθηκε Διάκονος και μετονομάστηκε από Μιχάλης σε Μακάριο. Τον ίδιο χρόνο στάλθηκε ως υπότροφος της Μονής Κύκκου στην Αθήνα για θεολογικές σπουδές στο Εθνικό Πανεπιστήμιο. Αφού απεφοίτησε το 1942 από τη Θεολογική Σχολή, ενεγράφη στη Νομική Σχολή όπου παρακολουθούσε μαθήματα μέχρι την απελευθέρωση της Ελλάδας από τη Γερμανική κατοχή οπότε και επέστρεψε στην Κύπρο για μικρό χρονικό διάστημα. Επιστρέφοντας στην Αθήνα, χειροτονήθηκε σε Πρεσβύτερο και σε Αρχιμανδρίτη στις 13 Ιανουαρίου 1946 στο ναό της Αγίας Ειρήνης, όπου υπηρέτησε για πέντε χρόνια ως Διάκονος με το Μητροπολίτη Αργυροκάστου Παντελεήμονα και προϊστάμενος του ναού Αγίας Παρασκευής στον Πειραιά.
Την ίδια χρονιά, του δόθηκε υποτροφία από το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών και πήγε στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής για περαιτέρω θεολογικές σπουδές. Παρακολούθησε για δυο χρόνια μαθήματα στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης με ειδίκευση στην Κοινωνιολογία της θρησκείας.
Στις 8 Απριλίου 1948 εκλέγηκε Μητροπολίτης Κιτίου και στις 13 Ιουνίου χειροτονήθηκε σε Επίσκοπο. Η δράση του ως Μητροπολίτη Κιτίου ήταν καθ’ όλα γόνιμη, αφού ανακαίνισε τη Μητρόπολη στη Λάρνακα, βελτίωσε την οικονομική κατάσταση του κλήρου, ίδρυσε Φιλόπτωχες Αδελφότητες και αναπτέρωσε το ηθικό του εξουθενημένου λαού.
Ως Πρόεδρος του Γραφείου Εθναρχίας, πήγε το 1949 στην Ελλάδα όπου είχε συνομιλίες με τον Βασιλιά, τον Πρωθυπουργό και άλλους επισήμους, για το Κυπριακό πρόβλημα. Μετά από εισήγησή του, η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Κύπρου οργάνωσε στις 15 Ιανουαρίου 1950 Παγκύπριο Δημοψήφισμα κατά το οποίο 97% του Ελληνικού Κυπριακού πληθυσμού ψήφισαν υπέρ της ένωσης της Κύπρου με την Ελλάδα.
Στις 20 Οκτωβρίου 1950 εκλέγηκε Αρχιεπίσκοπος και Εθνάρχης, σε διαδοχή του Μακαρίου Β΄. Αμέσως μετά την εκλογή του ως Αρχιεπισκόπου, ίδρυσε την Παγκύπρια Εθνική Οργάνωση Νεολαίας. Αργότερα επισκέφτηκε και πάλι την Αθήνα, όπου προσπάθησε να πείσει την Ελληνική Κυβέρνηση να προσφύγει στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών για το Κυπριακό ζήτημα. Επιστρέφοντας στην Κύπρο υπέβαλε διαμαρτυρία στην Επιτροπή μη αυτοκυβερνωμένων εδαφών των Ηνωμένων Εθνών για την παράλειψη της Μ. Βρετανίας να υποβάλει έκθεση για την πολιτική κατάσταση στην Κύπρο.
Τον Οκτώβριο του 1952 πήγε στη Νέα Υόρκη, όπου συγκροτείτο η Ζ΄ Σύνοδος της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, για να προωθήσει το Κυπριακό ζήτημα στο διεθνές πεδίο. Ερχόμενος πίσω στην Κύπρο απηύθυνε επιστολή στον Κυβερνήτη ζητώντας του την προώθηση της εφαρμογής του δικαιώματος αυτοδιάθεσης. Η απάντηση του Κυβερνήτη ήταν αρνητική και ο Αρχιεπίσκοπος επέκρινε την πολιτική της Μεγάλης Βρετανίας στην Κύπρο. Τον Αύγουστο του 1953 απηύθυνε αίτηση προς το Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ για να περιληφθεί στην ημερήσια διάταξη της Η΄ Συνόδου της Γενικής Συνέλευσης του Οργανισμού θέμα εφαρμογής του δικαιώματος αυτοδιάθεσης του Κυπριακού λαού.
Στις 9 Μαρτίου 1956 εξορίστηκε στις Σεϋχέλλες, αφού οι συνομιλίες που είχε με τον Κυβερνήτη για το μέλλον της Κύπρου δεν κατέληξαν σε συμφωνία. Αφού αφέθηκε ελεύθερος, μετά από ένα περίπου χρόνο, η Βρετανική Κυβέρνηση τον κάλεσε στο Λονδίνο, όπου και υπογράφηκε η Συμφωνία του Λονδίνου, που ήταν η συνέχεια της Συμφωνίας της Ζυρίχης. Με τις Συμφωνίες αυτές η Κύπρος θα ανακηρυσσόταν ανεξάρτητη Δημοκρατία.
Στις 16 Αυγούστου του 1960 η Κύπρος ανακηρύχθηκε ανεξάρτητη Δημοκρατία και ο Μακάριος ανέλαβε καθήκοντα προέδρου, αφού κέρδισε τις εκλογές στις 13 Δεκεμβρίου 1959, με ποσοστό 66.29%
Στις 25 Φεβρουάριου του 1968 ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος επανεκλέγηκε Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Στις 8 Μαρτίου 1970 έγινε δολοφονική απόπειρα εναντίον του Μακαρίου, ο οποίος επέβαινε ελικοπτέρου, που θα τον μετέφερε στην ιερά Μονή Μαχαιρά για το μνημόσυνο του Υπαρχηγού της ΕΟΚΑ Γρηγόρη Αυξεντίου. Ο Μακάριος δεν έπαθε τίποτε, αλλά τραυματίσθηκε ο χειριστής του ελικοπτέρου, ο οποίος κατόρθωσε να το προσγειώσει σε οικόπεδο κοντά στην Αρχιεπισκοπή.
Μεγάλη σημασία έδιδε επίσης ο Μακάριος και στα θρησκευτικά του καθήκοντα ως προκαθήμενος της Εκκλησίας της Κύπρου, αλλά και ως ηγετική φυσιογνωμία στο χώρο της Ορθοδοξίας. Έτσι, το Μάρτιο του 1971 μετέβη στην Κένυα, όπου κατέθεσε το θεμέλιο λίθο της Ιερατικής Σχολής, η οποία περατώθηκε το 1974 με δαπάνες της Αρχιεπισκοπής. Κατά την επίσκεψη του στην Κένυα προέβη σε ομαδικές βαπτίσεις πέντε χιλιάδων ιθαγενών περίπου.
Το Φεβρουάριο του 1973 ο Μακάριος επανεξελέγη για τρίτη φορά Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Την 7ην Μαρτίου του ιδίου έτους οι τρεις Μητροπολίτες της Κύπρου αποφάσισαν «την καθαίρεσιν του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ’ από του Επισκοπικού και κληρικού καθόλου αξιώματος και την επαναφοράν τούτου εις την τάξιν των λαϊκών», διότι δεν ανταποκρίθη εις την απαίτησίν των να παραιτηθεί του Προεδρικού αξιώματος. Η πράξη αυτή των τριών Μητροπολιτών καταδικάσθηκε από το λαό και δεν αναγνωρίσθηκε από τους Αρχηγούς των Ορθοδόξων Εκκλησιών. Από της 5ης μέχρι της 14ης Ιουλίου 1973 συνήλθε στη Λευκωσία Μείζων και Υπερτελής Σύνοδος, η οποία, αφού εκήρυξε αντικανονικήν και, κατ’ ακολουθίαν, άκυρον, ανυπόστατον και ανενέργητον την απόφαση των τριών Μητροπολιτών, εκάλεσεν αυτούς εις επάνοδον εις την μετά του Αρχιεπισκόπου προτέραν κανονικήν σχέσιν και κοινωνίαν και εν συνεχεία καθήρεσεν αυτούς, επειδή παρήκουσαν στις υποδείξεις και προτροπάς αυτής.
Την 15ην Ιουλίου του 1974 το στρατιωτικό καθεστώς των Αθηνών διενήργησε πραξικόπημα για την ανατροπή του Μακαρίου. Ο Μακαριώτατος, διασωθείς ως εκ θαύματος, αναχώρησε την επομένη, μέσω Μάλτας, στη Βρετανία και από εκεί στις Ηνωμένες Πολιτείας Αμερικής, όπου και μίλησε ενώπιον του Συμβουλίου Ασφαλείας. Την 20ην Ιουλίου του ιδίου έτους, η Τουρκία χρησιμοποιώντας ως πρόσχημα το πραξικόπημα, εισέβαλε στην Κύπρο και κατέλαβε το 36% περίπου του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας, εκδίωξε το 28% περίπου των Ελληνοκυπρίων από τις πατρογονικές τους εστίες, σκότωσε αμάχους και προκάλεσε τεράστιες καταστροφές.
Απεβίωσε στις 3 Αυγούστου του 1977.
Ο Μακάριος ανακηρύχθηκε επίτιμος διδάκτωρ των Θεολογικών Σχολών των Πανεπιστημίων της Βοστώνης και της Αθήνας, των Νομικών Σχολών των Πανεπιστημίων Κεράλα των Ινδιών, Θεσσαλονίκης, Μπογκοτά της Κολομβίας και Μάλτας και της Παντείου Ανωτάτης Σχολής Πολιτικών Επιστημών. Επίσης τιμήθηκε με τα ανώτερα παράσημα των πλείστων Εκκλησιών και Κρατών και με τα χρυσά μετάλλια Ελληνικών και ξένων Δήμων.
Μακάριος, ο άνθρωπος της αγάπης και της καλωσύνης, ο Ηγέτης
Στις 3 Αυγούστου 2020 συμπληρώνονται 43 χρόνια από την κοίμηση του Αρχιεπισκόπου Κύπρου Μακαρίου. Ο Πανιερώτατος Μητροπολίτης πρώην Κιτίου κ. Χρυσόστομος μιλάει στην Πεμπτουσία για τον Μακαριστό Εθνάρχη της Κύπρου και Αρχιεπίσκοπο Κύπρου κ. Μακάριο.
Ο Μέγας Αρχιεπίσκοπος Μακάριος στο μνημειώδες διάγγελμά του μετά την απόπειρα δολοφονίας του από την Αμερικανοκίνητη Χούντα των Αθηνών: Ελληνοκυπριακέ λαέ. Είμαι ο Μακάριος. Ελληνικέ λαέ της Κύπρου, η χούντα αποφάσισε να καταστρέψει την Κύπρο, να τη διχοτομήσει..! ΒΙΝΤΕΟ
Οι πραξικοπηματίες διέδιδαν πως ο Μακάριος είναι νεκρός. Ο Μακάριος όμως τους διέψευσε μέσω διαγγέλματος 15 Ιουλίου 1974 από ραδιοφωνικό σταθμό όπου διέδιδε τη σωτηρία του.
«Ελληνοκυπριακέ λαέ. Η φωνή, που ακούτε, σάς είναι γνωστή. Γνωρίζετε ποιος σάς ομιλεί. Είμαι ο Μακάριος. Είμαι αυτός, που εκλέξατε αρχηγό σας. Το πραξικόπημα της χούντας απέτυχε. Ήμουν ο στόχος. Και όσο είμαι ζωντανός, η χούντα στην Κύπρο δεν θα περάσει. Ο λαός της Κύπρου δεν ανέχεται πραξικοπήματα και δικτάτορες. Μην υπακούετε καμία οδηγία ή διαταγές που μεταδίδει η χούντα από το σταθμό αυτό. Ελληνικέ λαέ της Κύπρου, η χούντα αποφάσισε να καταστρέψει την Κύπρο, να τη διχοτομήσει, αλλά δεν θα το επιτύχει. Αντισταθείτε στη χούντα με κάθε τρόπο. Μη φοβάστε, δείξτε καθαρά τη θέση σας και την απόφασή σας να αντισταθείτε, να πολεμήσετε. Ο αγώνας είναι ιερός και η νίκη είναι δική μας. Ζήτω η ελευθερία, ζήτω ο ελληνοκυπριακός λαός, ζήτω το έθνος».
Μακάριος: «Ας με δολοφονούσαν, θα γλιτώναμε την εισβολή». Και αναρωτήθηκε: «Είναι στα καλά τους αυτοί οι άνθρωποι; Θα έχουμε νέο 1922 με αυτούς», είπε.
H Kύπρος βγάζει ηγέτες να μην κιοτέψουν να μην σιγήσουν απέναντι σε καμιά εξουσία πρόσκαιρη να σηκώσουν το φρόνημα να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων ο λαός θέλει ηγέτη θέλει κουβέντες καθαρές……
Οι διαχρονικοί εχθροί του ελληνισμού είναι οι σημερινοί σύμμαχοί μας.. καταλαβαίνετε για που οδεύουμε….
dimpenews.com
O θάνατος του Μακαρίου, τα περί δηλητηρίασης και η άταφη καρδιά του
07:00 - 04 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2019
Λίγο μετά τον θάνατο του Μακαρίου πολλοί ήταν εκείνοι που μίλησαν για το ενδεχόμενο δολοφονίας του. Ότι δηλαδή η καρδιακή προσβολή που τον σκότωσε ήταν αποτέλεσμα δολοφονικής ενέργειας. Ότι η καρδία του ράγισε από κάποια φάρμακα που του είχαν δώσει είτε μέσα είτε έξω από την Κύπρο.
Τρείς περίπου μήνες μετά το θάνατο του Μακαρίου, οι φήμες και οι διαδόσεις πήραν τη μορφή δημοσιευμάτων στον Τύπο, που επέμεναν ότι δεν ήταν φυσιολογικά τα αίτια που προκάλεσαν την μοιραία καρδιακή προσβολή στον Μακάριο.
Ο Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας επενέβη και διέταξε ανακρίσεις. Τα δημοσιεύματα σταμάτησαν, όμως οι ανακρίσεις δεν έγιναν ποτέ.
Η εφημερίδα Απογευματινή στις 19 Νοεμβρίου του 1977 σε ολοσέλιδο τίτλο έγραφε χαρακτηριστικά: «Συγκλονιστικό. Ανάλυση και έκθεση Άγγλου ιατρού υπονοεί ότι δολοφονήθηκε ο Εθνάρχης. Μεγάλα ποσοστά μολύβδου βρέθηκαν στην καρδιά του. Τι κατέδειξαν οι αναλύσεις του αίματός που έκανε Άγγλος ειδικός. Υπάρχει επίσημο πόρισμα να δημοσιευτεί!».
«Αυξημένα ποσοστά μολύβδου πολύ πέρα από τις κανονικές ποσότητες που συνήθως υπάρχουν στο αίμα διαπιστώθηκαν στην καρδιά του Εθνάρχου Μακαρίου από τον Βρετανό επιστήμονα και τους συνεργάτες του που την ταρίχευσαν. Και σύμφωνα με την έκθεση που υπέβαλαν δεν υπάρχει επαρκής λόγος για εξήγηση του γεγονότος που οδηγεί ήδη στενούς συνεργάτες του Εθνάρχου στους οποίους έχει κοινοποιηθεί η έκθεση σε μερικές συγκλονιστικές υπόνοιες, ότι δηλαδή ο θάνατος του Εθνάρχου Μακαρίου δεν ήταν ίσως φυσιολογικός».
Η Απογευματινή ,συνέχιζε το δημοσίευμα, «που έχει υπόψη της το περιεχόμενο του πορίσματος του Βρετανού ιατρού κι αφού επικοινώνησε με στενότατο συνεργάτη του Εθνάρχου Μακαρίου που επίσης έχει υπόψη του την υπόθεση θεώρησε καθήκον της να ενημερώσει τον Λαό. Κι αυτό με την απλή παράθεση των γεγονότων χωρίς να προβαίνει σε εικασίες και χωρίς να υιοθετεί οποιαδήποτε υπόνοια. Ζητά μάλιστα η σχετική έκθεση και όσα σχετίζονται με αυτή να ανακοινωθούν επίσημα για να είναι ενήμερος ο λαός.
Μετά τον θάνατο του Μακαρίου η καρδιά του αποφασίστηκε να διατηρηθεί. Κι ενώ το σεπτό σκήνωμά του ετάφη, η καρδιά του μεταφέρθηκε στο Λονδίνο για ταρίχευση.
Πριν γίνει τούτο οι βρετανοί ειδικοί υπέβαλαν σε ανάλυση τα υπολείμματα αίματος που υπήρχαν στους καρδιακούς κόλπους και με έκπληξη ανακάλυψαν ότι στο αίμα του υπήρχαν δυσανάλογως αυξημένες ποσότητες ενώσεων μολύβδου που σχετίζονται με το αρσενικό.
Μετά από αυτό ο Άγγλος ειδικός αναφέρει ότι δεν μπορεί επίσημα να υποστηρίξει ότι πρόκειται για δηλητηρίαση που κατά πάσαν πιθανότητα γινόταν σταδιακά και με ποικίλους τρόπους αλλά διατηρεί σοβαρές επιφυλάξεις για τα ακριβή αίτια του θανάτου του εκφράζοντας έτσι κάποιες φοβερές υποψίες.
Τα στοιχεία αυτά των αιματολογικών αναλύσεων της βασανισμένης καρδίας του, όπως αναφέρει η εφημερίδα υπάρχουν και υπάρχει κάποια έκθεση για αυτές που τεκμηριώνουν κάποιες υποθέσεις. Ο Μακάριος όπως ήταν γνωστό ήταν συνεχώς στόχος αδίστακτως συνωμοσιών. Και ο ίδιος πριν ακόμη από την πρώτη του καρδιακή προσβολή εξέφραζε φόβους ότι αυτές οι συνωμοσίες θα κορυφώνονταν.
Είχε προηγηθεί η υποβολή του γνωστού χάρτη και η αποδοχή της αρχής της δικοινοτικής ομοσπονδίας. Δεν απέκλεισε μιλώντας στους στενούς του συνεργάτες το ενδεχόμενο μετά το γεγονός αυτό να έπεφτε θύμα δολοφονίας ώστε να μην υπάρχει περίπτωση ελιγμών ή αλλοιώσεως αυτών των θέσεων. Ίσως γιατί ήθελαν αυτή τη γραμμή, αλλά όχι πια εκείνο που την χάραξε και που συναρτούσε προς άλλα πολλά για να διατηρήσει τον ενιαίο χαρακτήρα της Κύπρου και την εδαφική και πολιτική ενότητα του κράτους».
Ο μεγαλομάρτυρας Μακάριος, γράφει η εφημερίδα αναπαύεται στο θρονί του. Και ίσως αυτά όλα να μην είναι της ώρας. Αλλά τα γεγονότα πρέπει να λέγονται και ο λαός να γνωρίζει. Το τι συνέβη εφόσον οι ειδικοί εξέφρασαν τέτοιες υπόνοιες τα στοιχειά τους πρέπει να κατατεθούν.
Επίσημη ανακοίνωση που εκδόθηκε την ίδια ημέρα αφού ανέφερε ότι το δημοσίευμα στερείτο βάσεως πρόσθεσε ότι η υπόθεση παραπέμφθηκε εις τον Γενικό Εισαγγελέα δια την μελέτη λήψεως των αναγκαίων νομικών μέτρων κατά της εφημερίδας.
Δύο μέρες μετά η Απογευματινή δημοσίευσε κάτω από τον τίτλο «οι υπόνοιες» το ακόλουθο σχόλιο.
«Η «Α» δημοσίευσε μια πληροφορία εντυπωσιακή αλλά όχι με πρόθεση να εντυπωσιάσει. Μετά φόβου μάλιστα και δέους το έπραξε. Γιατί αφορούσε το όνομα εκείνο για το οποίο η εφημερίδα έδωσε το παν και που στη μνήμη του θα γονατίζει πάντα.
Στην παράθεση των πληροφοριών τονίζαμε ότι δεν υιοθετούμε καμία υπόνοια γιατί υπάρχουν υπόνοιες και αυτές δεν εξέφρασαν τυχαίοι αλλά ψηλά ιστάμενες προσωπικότητες και συγγενείς του Μακαρίου.
Δεν θέλαμε γιατί δεν ήταν σκοπός μας να θίξουμε κανένα από τους γιατρούς μας που έπραξαν ότι ήταν ανθρωπίνως δυνατόν για τη σωτηρία του Εθνάρχου. Αντίθετα μάλιστα.
Υπάρχουν πραγματικά μερικά στοιχεία που βάλλον σε κάποιες σκέψεις. Όχι αν είναι από έμφραγμα που πέθανε ο Εθνάρχης αλλά από τι ωθήθηκε σε αυτό.
Μετά από παράκληση όσων νομίζουν ότι περίπου υπάρχει γύρω από το θέμα και για λόγους που δεν είναι του παρόντος η «Α» δεν δίδει συνέχεια προς το παρόν».
Τι μεσολάβησε ακριβώς είναι άγνωστο αλλά επήλθε σιωπή.
Λίγο μετά όμως τα πράγματα άλλαξαν. Η ίδια εφημερίδα έδωσε νέες πληροφορίες αλλά πάνω σε άλλη βάση.
Στις 4 Μαρτίου 1978 η Απογευματινή με εφτάστηλο τίτλο και δίστηλη φωτογραφία του Μακαρίου έγραψε «Αποκάλυψη από το προσωπικό αρχείο Μακαρίου. Επιστολή βόμβα. Μακαριότατε απεφασίσθη εξόντωση σας με δηλητηρίαση. Ενυπόγραφη καταγγελία πριν τον θάνατο ερευνάται τώρα».
Και πρόσθετε:
«Ο Εθνάρχης Μακάριος είχε προειδοποιηθεί πριν από τον θάνατο του κατά τρόπο σαφή ότι βρισκόταν σε εξέλιξη συνωμοσία με στόχο τη ζωή του και ότι κάποιοι που κατονομάζονται σε έγγραφο κατέληξαν σε συγκεκριμένο σχέδιο εξοντώσεως του.
Αυτά τα συγκλονιστικά γεγονότα έρχονται στο φως για πρώτη φορά και ήδη απασχολούν τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Σπύρο Κυπριανού και τις αρμόδιες αρχές που διέταξαν την διερεύνηση των τεκμηρίων που υπάρχουν προκειμένου να διαλευκανθούν τα γεγονότα.
Το όλο θέμα προέκυψε όταν ανοίχτηκαν προ ολίγες ημέρες τα συρτάρια του ιδιαίτερου γραφείου του Εθνάρχη μέσα στα οποία βρέθηκαν βαρυσήμαντα και άκρως απόρρητα έγγραφα και μαγνητοταινίες του προσωπικού του αρχείου, που ο Μακάριος φύλαγε με κάθε τρόπο.
Ο φάκελος με τα έγγραφα για την ύπαρξη των οποίων δημοσιεύτηκε η είδηση την περασμένη εβδομάδα ανοίχτηκε στην παρουσία του Σπύρου Κυπριανού και του Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου.
Μεταξύ των εγγράφω που αποκαλύπτουν άγνωστες πτυχές διαφόρων παρασκηνίων του Κυπριακού και που θα φέρουν πολλά στο φως όταν δημοσιευθούν περιλαμβάνεται και μια επιστολή βόμβα.
Πρόκειται για ενυπόγραφη επιστολή με την οποία ο Εθνάρχης προειδοποιείτο ότι υπήρχε σε εξέλιξη συνωμοτικό σχέδιο κατά της ζωής του και ότι συγκεκριμένα πρόσωπα αποφάσισαν ορισμένο τρόπο εξοντώσεως του με δηλητηρίαση.
Τα πρόσωπα αυτά κατονομάζονται στο έγγραφο βόμβα πράγμα που προσδίδει διαστάσεις στην υπόθεση. Στην ίδια επιστολή αποκαλύπτονται διάφορα στοιχεία τα οποία ο αείμνηστος ηγέτης δεν πρόφτασε να διερευνήσει και που δύνατο να σχετίζονται με τον θάνατό του».
Και σε αυτό το θέμα δεν δόθηκε συνέχεια με τον Γενικό Εισαγγελέα να διατάζει σχετική έρευνα και ανακρίσεις, οι οποίες πάντως, επίσης, δεν έγιναν ποτέ.
Η εκδοχή του γιατρού
Πάντως ο γιατρός Πάνος Σταυρινός ο οποίος διενήργησε την νεκροτομή στη σορό του Μακαρίου έδωσε μια άλλη εκδοχή.
Όπως ο ίδιος είπε κάποια χρόνια αργότερα τη νεκροψία στη σορό του Μακαρίου τη διενήργησε ο ίδιος στην παρουσία του γιατρού Λυσσαρίδη και του γιατρού Καλπιάν. Αυτή έγινε την ίδια ημέρα στο κρεβάτι που πέθανε ο Μακάριος.
Ο γιατρός Σταυρινός δικαιολόγησε την απόφαση της διενέργειας την νεκροψίας εκτός με πρωτόγονες και απαράδεκτες νεκροτομικές διεργασίες στην επέμβαση διαφόρων ιθυνόντων του στενού περιβάλλοντος του Μακαρίου.
Αποτέλεσμα της διαδικασίας αυτής ήταν να μη καταγραφεί επίσημη νεκροτομική έκθεση.
Η καρδιά του Μακαρίου αφού αφαιρέθηκε μεταφέρθηκε από τον ίδιο τον Πάνο Σταυρινό στο Λονδίνο για περαιτέρω εξετάσεις. Ο Σταυρινός περιγράφει τη διαδικασία:
«Η καρδιά του Μακαρίου παρουσίαζε υπερτροφία και το βάρος της υπολογίσθηκε σε περίπου 450 με 480 γραμμάρια. Την καρδιά την αφαίρεσα από τη σορό και τη μετέφερα προσωπικά στο Λονδίνο για περαιτέρω εξετάσεις κατόπιν οδηγιών του τότε Κυβερνητικού Εκπροσώπου Μιλτιάδη Χριστοδούλου. Τίποτε διαφορετικό δεν διαπιστώθηκε από τους Άγγλους και επιστρέφοντας προχώρησα σε ταρίχευση της και την παρέδωσα προς φύλαξη στην Αρχιεπισκοπή όπου παρέμεινε μέχρι το 2010».
Μετά από συνεχή φυσική της φθορά και με πρωτοβουλία του Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου Β΄ η καρδιά του Μακαρίου τοποθετήθηκε το 2010 στον τάφο του στο Θρονί της Παναγίας του Κύκκου.
Kωστής Kοκκινόφτας Kέντρο Mελετών Iεράς Mονής Kύκκου O APXIEΠIΣKOΠOΣ KYΠPOY MAKAPIOΣ Γ΄ (1913-1977) KAI H IEPA MONH KYKKOY O κατά κόσµον Mιχαήλ, όπως ήταν το λαϊκό όνοµα του µετέπειτα πρώτου Προέδρου της Kυπριακής Δηµοκρατίας (1960-1977) και Aρχιεπισκόπου Kύπρου (1950-1977) Mακαρίου Γ΄, γεννήθηκε στις 13 Aυγούστου 1913 στο χωριό Παναγιά της Πάφου1 . Oι γονείς του ονοµάζονταν Xριστόδουλος Mούσκος (†1967)2 και Eλένη Aθανασίου (†1924) και, εκτός από τον Mακάριο, είχαν άλλα δύο παιδιά, τους κατά έξι και δέκα χρόνια µικρότερούς του, Iάκωβο (Γιακουµή) και Mαρία. Tον Aπρίλιο του 1924, όµως, απεβίωσε η µητέρα, οπότε ο πατέρας, για να µπορέσει να αντεπεξέλθει στη φροντίδα των παιδιών, παντρεύτηκε ξανά, την Aναστασία Mαρασίνου, µε την οποία απέκτησε, το 1927, άλλο ένα αγόρι, τον Γεώργιο. Aρκετά χρόνια αργότερα, ο Mακάριος περιέγραψε σε συνέντευξη τη σχέση του µαζί της, τις δυσκολίες, που είχε να την αποδεχθεί, και τον ευγενικό τρόπο, µε τον οποίο κέρδισε την αγάπη του. Aναφέρθηκε επίσης στην τραυµατική εµπειρία από τον θάνατο της µητέρας του, που καθόρισε τη ζωή του. Προσέθεσε δε, ότι για κάποιο χρονικό διάστηµα µετακόµισε στο σπίτι της γιαγιάς του, αλλά πως στη συνέχεια έζησε µαζί µε την οικογένειά του3 . 1. H Παναγιά εκατοικείτο, το 1911, από 574 κατοίκους, που στην πλειονότητά τους ασχολούντο µε τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Bλ. Government of Cyprus, Report on the Census of Cyprus, 1911, London 1912, σ. 51 (για την απογραφή)· «Παναγιά (Πάνω)», Mεγάλη Kυπριακή Eγκυκλοπαίδεια, τ. 14ος, Λευκωσία 2011-2012, σ. 367- 370 (για την ιστορία και την κοινωνική της συγκρότηση). 2. «† Xριστόδουλος Mούσκος», Aπόστολος Bαρνάβας 28(1967)64. 3. Bλ. Oριάνας Φαλλάτσι, Συνάντηση µε την Iστορία, Aθήνα 1976, σ. 536-537 (όπου συνέντευξη του Mακαρίου)· Γεώργιου Mούσκου, O Mακάριος όπως τον έζησα, Λευκωσία 1984, σ. 15-32 (όπου καταγραφή προσωπικών µαρτυριών του)· «O Aρχιεπίσκοπος Mακάριος Γ΄ οµιλεί για τον εαυτό του» στον τόµο: Aνδρέα Mιτσίδη (επιµ.), Άπαντα Aρχιεπισκόπου Kύπρου Mακαρίου Γ΄. Eκκλησιαστικά - Kοινωνικά, τ. B΄, Ίδρυµα Aρχιεπισκόπου Mακαρίου Γ΄, Λευκωσία 1998, σ. 631-640 (όπου αυτοβιογραφικό κείµενό του). 2 Oι γονείς του Mακαρίου διέθεταν ιδιόκτητη κατοικία στο κέντρο του χωριού και ασχολούνταν µε την κτηνοτροφία. Για τον σκοπό αυτό είχαν στην τοποθεσία «Ύλακας», σε δάσος που ο πατέρας είχε αγοράσει από το Δασονοµείο, χειµερινή µάντρα, όπου ο µικρός Mιχαήλ συνήθιζε να διανυκτερεύει και να βοηθά τον πατέρα του στη βοσκή των ζώων και σε άλλες σχετικές εργασίες. Aς σηµειωθεί ότι η οικογένεια διέθετε και δεύτερη µάντρα, τη λεγόµενη καλοκαιρινή, στην τοποθεσία «Έµνες», στα βορειοαναταλικά του χωριού, σε περιοχή που ενοικίαζε από το Δασονοµείο. O Mακάριος αποφοίτησε από το Δηµοτικό Σχολείο της Παναγιάς, τον Iούνιο του 1926, έχοντας ξεχωρίσει για τις επιδόσεις του. Ωστόσο, παρά την προτροπή του δασκάλου του, Nεοκλή Kαραολή (1885-1961), πρώην δοκίµου της Mονής Kύκκου4 , ο πατέρας του, εξαιτίας των περιορισµένων οικονοµικών του πόρων και των γενικότερων συνθηκών της εποχής, αδυνατούσε να τον στείλει για γυµνασιακές σπουδές. O ίδιος, δεµένος µε τη γη και τις παραδόσεις του τόπου του, άµοιρος οποιασδήποτε σχολικής εκπαίδευσης, όπως και η σύζυγός του, αντιδρούσε στο ενδεχόµενο αυτό και ήθελε τον γιο του βοηθό και συµπαραστάτη στις καθηµερινές ενασχολήσεις του. O δάσκαλος, όµως, επέµενε και κατάφερε να τον πείσει, ότι εισαγώµενος στη Mονή Kύκκου θα µπορούσε να µορφωθεί, οπότε διαβουλεύθηκε µε τους παλαιούς συµµοναστές του στη Mονή την ένταξη του νεαρού µαθητή του στους δοκίµους. Γνώριζε άλλωστε την εκφρασθείσα επιθυµία του Mακαρίου, ο οποίος, επηρεασµένος από την εκκλησιαστική ζωή στην παρακείµενη στη γενέτειρά του Mονή της Παναγίας της Xρυσορρογιάτισσας, διέβλεπε ότι τυχόν εισδοχή του στη Mονή Kύκκου θα του παρείχε τη δυνατότητα για ευρύτερη µόρφωση5 . Tο γεγονός αυτό ήταν άλλωστε συνηθισµένο στη µοναστική ζωή των παλαιότερων χρόνων, και πολλά παιδιά, ειδικά από τις αγροτικές κοινότητες, κατέφευγαν στις µεγάλες Mονές, αναζητώντας ευκαιρίες για µόρφωση και κοινωνική και εκκλησιαστική ανέλιξη. 4. O Kαραολής καταγόταν από τον Kαλοπαναγιώτη και ήταν νυµφευµένος στο Mηλικούρι. Φωτογραφία του, µε ρούχα δοκίµου της Mονής Kύκκου και σύντοµο βιογραφικό του σηµείωµα, δηµοσιεύτηκαν από τον Άντρο Παυλίδη, Mακάριος, Λευκωσία 2 1981, σ. 19. 5. Όπως ανέφερε ο ίδιος στην O. Φαλλάτσι, Συνάντηση µε την Iστορία, ό.π., σ. 536, «ήταν ένας τρόπος, για να ξεφύγω από τα πρόβατα και τη φτώχεια». 3 Tελικά, το σχετικό αίτηµα έγινε αποδεκτό από τους Kυκκώτες µοναχούς και ο Mακάριος, σε ηλικία µόλις δεκατριών χρόνων, µαζί µε τον πατέρα του και τον συµµαθητή του στο Δηµοτικό Σχολείο της Παναγιάς, µετέπειτα έγγαµο ιερέα του καθεδρικού ναού του Aγίου Iωάννη Λευκωσίας π. Aντώνιο Eρωτοκρίτου (γενν. το 1912), µετέβηκαν στη Mονή Kύκκου, στις 7 Σεπτεµβρίου 1926. Όπως διηγήθηκε αργότερα ο τελευταίος, ο Mακάριος δεν είχε παπούτσια, γι’ αυτό και ο πατέρας του δανείστηκε από κάποιο φίλο του, ώστε να µη µεταβεί ο γιος του ξυπόλητος στη Mονή. Eκεί συνάντησαν τον Hγούµενο Kλεόπα (1911-1937)6 και τον δάσκαλό τους, ο οποίος παρέσχε και την ανάλογη µαρτυρία για το ήθος και τη φιλοµάθειά τους7 . Στη συνέχεια οι δύο νέοι επέστρεψαν στην Παναγιά, από όπου ο µεν Mακάριος επανήλθε στη Mονή, την 1η Oκτωβρίου του ιδίου έτους, συνοδευόµενος από τον πατέρα του, ο οποίος τον παρέδωσε στην Aδελφότητα µε τη συµβουλή «να είναι υπάκουος και να µελετά»8 . O µετέπειτα Aρχιεπίσκοπος ήταν βέβαια εξοικειωµένος µε την εκκλησιαστική ζωή, αφού από µικρός συνήθιζε να βοηθά στην τέλεση της θείας λειτουργίας, στον ναό του Aγίου Γεωργίου της γενέτειράς του, τον ιερέα θείο του, π. Πολύκαρπο9 . Eίχε, όµως, να αντιµετωπίσει µεγάλες 6. Για τον Kλεόπα βλ. Kωστή Kοκκινόφτα, H Iερά Mονή Kύκκου στον κυπριακό τύπο (1900-1911), Λευκωσία 2002, σ. 68-75· Tου ιδίου, H Iερά Mονή Kύκκου στον κυπριακό τύπο (1912-1920), Λευκωσία 2004, σ. 15-43· Tου ιδίου, H Iερά Mονή Kύκκου στον κυπριακό τύπο (1921-1930), Λευκωσία 2006, σ. 15-50· Tου ιδίου, H Iερά Mονή Kύκκου στον κυπριακό τύπο (1931), Λευκωσία 2007, σ. 12-42· Θεοχάρη Σταυρίδη, «Oι Hγούµενοι της Iεράς Mονής Kύκκου: Προσωπογραφική µελέτη», Eπετηρίδα Kέντρου Mελετών Iεράς Mονής Kύκκου 7(2006)62-65. 7. Γιώργου Λιάνη, «Ξεκίνησε µε δανεικά παπούτσια. Mιλάει ο παιδικός του φίλος πάτερ Aντώνης Eρωτοκρίτου», Tα Nέα (Aθηνών), 16.8.1977. Για τον π. Aντώνιο βλ. Xριστόδουλου Λαούρη - Γεώργιου Kουντούρη - Aνδρέα Δαµιανίδη - Aθανάσιου Παπαδόπουλου - Oδυσσέα και Eιρήνης Kαλογήρου, Παναγιά, Kώµη Πάφου, Λευκωσία 1969, σ. 47-48. O π. Aντώνιος υπήρξε εξοµολόγος των καταδικασθέντων σε θάνατο αγωνιστών της EOKA και συγγραφέας σχετικού βιβλίου µε τίτλο: Πώς έζησα το δράµα των απαγχονισθέντων, Λευκωσία χ.χ. 8. Tο αφηγήθηκε στην O. Φαλλάτσι, Συνάντηση µε την Iστορία, ό.π., σ. 537. 9. O ναός αυτός κατεδαφίστηκε το 1929 και στη θέση του ανηγέρθη µεγαλύτερος, που εγκαινιάστηκε από τον Mακάριο, όταν ήταν Aρχιεπίσκοπος, στις 15 Σεπτεµβρίου 1952. Bλ. Xρ. Λαούρη κ.ά., Παναγιά, Kώµη Πάφου, ό.π., σ. 15-18. 4 δυσκολίες, µέχρι να προσαρµοστεί στο οπωσδήποτε πολύ διαφορετικό περιβάλλον της Mονής, µακριά από την ασφάλεια της οικογένειάς του. Ένα µήνα αργότερα, προσήλθε στη Mονή Kύκκου και ο π. Aντώνιος, µε τον οποίο ο Mακάριος µοιράστηκε το ίδιο κελλί για όσο διάστηµα παρέµειναν στην Kεντρική Mονή, αλλά και αργότερα στο Mετόχιο του Aγίου Προκοπίου10. Όπως ανέφερε ο π. Aντώνιος, ο χαρακτήρας του µετέπειτα Aρχιεπισκόπου είχε αρχίσει να διαµορφώνεται από την περίοδο αυτή, αφού ανταποκρινόταν πάντοτε µε προθυµία, ευγένεια και σοβαρότητα στα διάφορα διακονήµατα, που του ανετίθεντο. Zώντας στο ήσυχο µοναστηριακό περιβάλλον βυζαντινής αίγλης και προσήλωσης στα ελληνορθόδοξα ιδεώδη, ο Mακάριος διαµόρφωσε σταδιακά την πολιτική και κοινωνική του ιδεολογία. Tαυτόχρονα µε την ευρύτερη εκκλησιαστική αγωγή, είχε και την ευκαιρία να παρακολουθήσει τα µαθήµατα των πρώτων γυµνασιακών τάξεων στην Eλληνική Σχολή της Mονής, που λειτουργούσε ειδικά για τους δοκίµους. Tου δόθηκε ακόµη η δυνατότητα να µελετήσει διάφορα βιβλία, εκκλησιαστικά και της θύραθεν παιδείας, που φυλάσσονταν στην πλούσια βιβλιοθήκη της και που συνέτειναν, ώστε να χειρίζεται από πολύ νωρίς µε άνεση την ελληνική γλώσσα και να διατυπώνει τη σκέψη του µε σύντοµο και σαφή λόγο. Aργότερα δε µετεξελίχθη σε άριστο χειριστή του νεοελληνικού λόγου, και µε την κατάλληλη επιλογή των λέξεων και την αρµονία της έκφρασης µετέδιδε µε ακρίβεια τα θεολογικά και πολιτικά του µηνύµατα. Mοναδικοί µάρτυρες της άνεσής του αυτής στη χρήση της ελληνικής γλώσσας αποτελούν τα γραπτά κατάλοιπά του, που στις µέρες µας έχουν συλλεγεί και εκδοθεί σε είκοσι ογκώδεις τόµους11. Tον υπόλοιπο χρόνο, ο νεαρός δόκιµος ασχολείτο µε γεωργικές εργασίες στους αµπελώνες, που διατηρούσε η Mονή, και υπηρετώντας σε διάφορα διακονήµατα, όπως αυτό της προετοιµασίας ροφηµάτων για τα µέλη της Aδελφότητας. Διετέλεσε επίσης υπηρέτης του Eφόρου (1920-1922, 1926-1937) και µετέπειτα Προέδρου του Διοικητικού Συµβουλίου (1937-1948) και Hγουµένου της Mονής (1948-1979) Xρυσοστόµου, αφού, σύµφωνα µε τις συνήθειες της 10. Γιώργου Λιάνη, «Aν ζούσε η µάνα µου, ίσως δεν θα πήγαινα στο µοναστήρι», Tα Nέα (Aθηνών), 17.8.1977. 11. Nέαρχου Nεάρχου (επιµ.), Άπαντα Aρχιεπισκόπου Kύπρου Mακαρίου Γ΄, τ. A΄- IH΄, Ίδρυµα Aρχιεπισκόπου Mακαρίου Γ΄, Λευκωσία 1991-2008· A. Mιτσίδη (επιµ.), Άπαντα, τ. A΄-B΄, ό.π., Λευκωσία 1997-1998. 5 εποχής, καθένας από τους νεαρούς δοκίµους έπρεπε να διακονεί έναν από τους παλαιότερους µοναχούς. O Xρυσόστοµος διηύθυνε επίσης την Eλληνική Σχολή Kύκκου, την εποχή που φοιτούσε σε αυτήν ο Mακάριος, και δίδασκε κάποια από τα µαθήµατά της12. Δάσκαλος του Mακαρίου υπήρξε επίσης ο Iεροµόναχος Mελέτιος (†1957) από την Kοράκου, τον οποίο ο µετέπειτα Aρχιεπίσκοπος εκτιµούσε βαθύτατα για τη βοήθεια, που του προσέφερε στα πρώτα χρόνια της µοναστικής του ζωής. Tην εκτίµησή του αυτή εξέφρασε µάλιστα έµπρακτα, όταν αρκετά χρόνια αργότερα επισκέφθηκε τη Mονή, ως Mητροπολίτης Kιτίου πλέον, και ο Mελέτιος έσπευσε να τον προϋπαντήσει, οπότε πρόλαβε και φίλησε το χέρι του παλαιού διδασκάλου του, υπογραµµίζοντας έτσι τον ανυπόκριτο σεβασµό του13. Aκόµη, ανάµεσα στους γνωστούς δασκάλους του περιλαµβανόταν ο Iεροµόναχος Γεράσιµος (†1934) από τον Κάµπο14, καθώς και, κατά το σχολικό έτος 1927-28, ο µετέπειτα Mητροπολίτης Kυρηνείας (1948-1973) Kυπριανός από την Kακοπετριά, ο οποίος είχε διατελέσει δόκιµος της Mονής και υπήρξε απόφοιτος, το 1927, του Παγκυπρίου Γυµνασίου. Tον Iούνιο του 1928, όµως, έλαβε υποτροφία από το κληροδότηµα Aρχιεπισκόπου Kυρίλλου B΄, για σπουδές στη Θεολογική Σχολή Aθηνών, οπότε χειροτονήθηκε διάκονος και ανέλαβε τη δέσµευση να υπηρετήσει, µετά την αποφοίτησή του, στην Aρχιεπισκοπή του νησιού, γεγονός που συνέτεινε ώστε να συνδεθεί έκτοτε µε το αρχιεπισκοπικό περιβάλλον15. O Mακάριος παρέµεινε στη Mονή µέχρι τον Σεπτέµβριο του 1933, οπότε, µε βάση τους Kανονισµούς λειτουργίας της, µπορούσε να σταλεί για σπουδές στο 12. Για τον Xρυσόστοµο βλ. K. Kοκκινόφτα, H Mονή Kύκκου (1911-1920), ό.π., σ. 100-101· Tου ιδίου, H Mονή Kύκκου (1921-1930), ό.π., σ. 85-87· Tου ιδίου, H Mονή Kύκκου (1931), ό.π., σ. 73-75· Θ. Σταυρίδη, «Oι Hγούµενοι», ό.π., σ. 65-68. 13. Κ. Κοκκινόφτα, Η Μονή Κύκκου (1912-1920), ό.π., σ. 86· Tου ιδίου, H Mονή Kύκκου (1921-1930), ό.π., σ. 78· Tου ιδίου, H Mονή Kύκκου (1931), ό.π., σ. 67. 14. Για τον Γεράσιµο βλ. Κ. Κοκκινόφτα, Η Μονή Κύκκου (1912-1920), ό.π., σ. 54- 55. 15. Aναφέρεται µε το όνοµα Xρίστος Θ. Kυκκώτης. Bλ. K. Kοκκινόφτα, H Mονή Kύκκου (1921-1930), ό.π., σ. 75-76. Για τη σχέση Mακαρίου - Kυπριανού, ως µαθητή - καθηγητή, βλ. Philip S. Le Geyt, Makarios in exile, Nicosia 1961, σ. 42. 6 Παγκύπριο Γυµνάσιο, αφού είχε συµπληρώσει έξι χρόνια ως δόκιµος16. Σύµφωνα µε τον εφηµέριο της Παναγιάς π. Γεώργιο Nαθαναήλ (γενν. το 1918), ο οποίος είχε ενταχθεί στους δοκίµους το 1930, το Hγουµενοσυµβούλιο αποφάσισε να στείλει τον Mακάριο για σπουδές, µετά που επισκέφθηκε τη Mονή ο γυµναστικός Διαγόρας Nικολαΐδης. Tη µέρα εκείνη, οι δόκιµοι παρακολουθούσαν το µάθηµα της γεωγραφίας, οπότε ο Nικολαΐδης τους ανέφερε ότι αφίχθη στον Kύκκο «διά θαλάσσης» και ζήτησε να του εξηγήσουν τον τρόπο, µε τον οποίο είχε µεταβεί στη Mονή. Tο ερώτηµα προκάλεσε µεγάλη απορία, αφού, λόγω της κεντρικής θέσης της Mονής στην τοπογραφία της Kύπρου, δεν υπήρχε κάποιος λογικός συλλογισµός, για να στηρίξουν την απάντησή τους. Tη λύση έδωσε τότε ο Mακάριος, που ζήτησε από τον Nικολαΐδη να γράψει στον πίνακα την ερώτηση, οπότε διαπιστώθηκε ότι είχε αφιχθεί στη Mονή «δι’ Aθαλάσσης», δηλαδή µέσω του οµώνυµης περιοχής της Λευκωσίας17. Στο Παγκύπριο Γυµνάσιο, ο Mακάριος έγινε δεκτός, µαζί µε τον π. Aντώνιο Eρωτοκρίτου, στην τετάρτη τάξη, κατόπιν εξετάσεων. Ήταν τότε 20 χρόνων, δηλαδή πέντε περίπου χρόνια µεγαλύτερος από τους συµµαθητές του, οι οποίοι τον θυµούνταν για τις πλατιές αντιλήψεις και τη διαλεκτική µέθοδο, που χρησιµοποιούσε µε την παράθεση σωρείας επιχειρηµάτων18. Tην περίοδο αυτή 16. Iεράς Mονής Kύκκου, Kανονισµοί της Iεράς Bασιλικής και Σταυροπηγιακής Mονής του Kύκκου, Λευκωσία 1919, σ. 26. 17. Bλ. Bάσου Mαθιόπουλου, «O αλάνθαστος», Tα Nέα (Aθηνών), 16.8.1977, όπου καταγράφεται η σχετική µαρτυρία του π. Γεωργίου, για τον οποίο βλ. Xρ. Λαούρη κ.ά., Παναγιά, Kώµη Πάφου, ό.π., σ. 46-47. Φωτογραφίες του Mακαρίου από την παραµονή του, την περίοδο αυτή, στη Mονή Kύκκου δηµοσιεύτηκαν από τους Λεωνίδα Kαραγιάννη, «Eλέω Θεού. Mακάριος, Aρχιεπίσκοπος Nέας Iουστινιανής και πάσης Kύπρου», Tάιµς οφ Σάιπρους 9(1957)6-7· Γ. Mούσκο, O Mακάριος όπως τον έζησα, ό.π., σ. 12, 27, 29· Πάνο Mυρτιώτη, Mακάριος, από το χωριό Παναγιά στο θρόνο του Bαρνάβα, Λευκωσία 1976, σ. 29, 33, 35· N. Nεάρχου, Άπαντα, τ. A΄, ό.π., σ. 401· Ά. Mιτσίδη, Άπαντα, τ. B΄, ό.π., σ. 640, και άλλους. 18. Για την περίοδο αυτή της ζωής του Mακαρίου βλ. X. Γιαπανά, «Mε τον Mακάριο στο Παγκύπριο Γυµνάσιο», Xαραυγή, 5.8.1977· Ά. Παυλίδη, Mακάριος, τ. A΄, ό.π., σ. 45-50. Aπό την ίδια περίοδο δηµοσιεύτηκε αριθµός φωτογραφιών του από τους Λ. Kαραγιάννη, «Mακάριος», ό.π., σ. 6-7· P.N. Vanezis, Life and Leadership, London 1979, σ. 24· Γ. Mούσκο, O Mακάριος όπως τον έζησα, ό.π., σ. 30· Ά. Παυλίδη, 7 διέµενε στο Mετόχιο του Aγίου Προκοπίου, όπου ασχολείτο επίσης µε διάφορες γεωργικές εργασίες. Στη µνήµη των παλαιότερων µοναχών διατηρήθηκε ένα χαρακτηριστικό επεισόδιο της νεανικής του ζωής, όταν συγκρούστηκε µε τον Έφορο Xρυσόστοµο και το οποίο αποτέλεσε πρόδροµο της µετέπειτα τακτικής που ακολουθούσε, κατά την εξάσκηση των πολιτικών του καθηκόντων: «τέντωνε το σχοινί, ως εκεί που τραβούσε, και υποχωρούσε την τελευταία στιγµή, αν το έκρινε σωστό». Συγκεκριµένα, όταν θα ξεκινούσε η φοίτησή του στο Παγκύπριο Γυµνάσιο, όπως γινόταν µέχρι τότε µε τους υπόλοιπους δοκίµους, ο Mακάριος όφειλε να αφήσει γένια και να φορέσει ράσο. Προς µεγάλη έκπληξη, όµως, του Eφόρου, ο Mακάριος ανακοίνωσε ότι θα εξακολουθούσε να ξυρίζεται, γεγονός που προκάλεσε την οργή του, µε αποτέλεσµα να συγκρουστεί µαζί του. Ωστόσο, ο νεαρός δόκιµος δεν υποχωρούσε, γι’ αυτό και ο Έφορος του ανακοίνωσε ότι, αν επέµενε στην απόφασή του, όφειλε να ετοιµάσει τα πράγµατά του και να εγκαταλείψει τη Mονή. O Mακάριος βέβαια δεν είχε την πρόθεση να αποχωρήσει, αλλά προσποιήθηκε ότι πράγµατι ετοιµαζόταν, οπότε ο Έφορος, που δεν επιθυµούσε αυτή την εξέλιξη, υποχωρώντας, προκάλεσε νέα συζήτηση, µε τελική κατάληξη να συµφωνήσουν να αφήσει µεν γένια, αλλά να τα ψαλιδίζει. Σε µεταγενέστερο χρόνο, όµως, τα άφησε να µεγαλώσουν19. Aπό τα χρόνια των γυµνασιακών του σπουδών είναι γνωστή επίσης µία φάρσα, που αποδόθηκε στον «φιλοπαίγµονα» Mακάριο, σχετική µε τον Iεροµόναχο Πορφύριο (†1945) από τη Γαλάτα20, ο οποίος ταλαιπωρούσε µε τη συµπεριφορά του τους δέκα περίπου δοκίµους. Tότε κάποιος από αυτούς δηµοσίευσε στην εφηµερίδα «Nέος Kυπριακός Φύλαξ», τον Aπρίλιο του 1936, αγγελτήριο του θανάτου του Πορφυρίου, που, όπως ήταν επόµενο, προκάλεσε αναστάτωση στους συγγενείς και φίλους του, οι οποίοι έσπευσαν στη Mονή, για Mακάριος, τ. A΄, ό.π., σ. 50· Kίµωνα Xαραλαµπίδη, Aυτοί που έκτισαν το χτες, Λεµεσός 2000, σ. 191, και άλλους. 19. Tο περιστατικό περιέγραψε στην O. Φαλλάτσι, Συνάντηση µε την Iστορία, ό.π., σ. 537-538. Δηµοσιεύτηκε, όµως, και από άλλους συγγραφείς. Eνδεικτικά βλ. Γ. Mούσκου, O Mακάριος όπως τον έζησα, ό.π., σ. 30-31. 20. Για τον Πορφύριο βλ. Κ. Κοκκινόφτα, Η Μονή Κύκκου (1912-1920), ό.π., σ. 86· Tου ιδίου, H Mονή Kύκκου (1921-1930), ό.π., σ. 78· Tου ιδίου, H Mονή Kύκκου (1931), ό.π., σ. 71. 8 να παραστούν στην κηδεία. Eκεί, όµως, βρήκαν τον Kυκκώτη Iεροµόναχο να κάθεται αµέριµνος στο προαύλιο, µε αποτέλεσµα να αναζητηθεί, µάταια, ο αίτιος του δηµοσιεύµατος, αφού δεν υπήρχαν οποιαδήποτε αποδεικτικά στοιχεία, που να ενοχοποιούν κάποιον από τους δοκίµους21. Tην περίοδο αυτή ο Mακάριος ενδιαφέρθηκε για τη συλλογή και µελέτη των δηµοτικών τραγουδιών και παραδόσεων του τόπου, όπως µπορούµε να συµπεράνουµε από σχετικά κείµενά του. Tο πρώτο από αυτά αφορά στην καταγραφή δηµοτικού τραγουδιού για την ιστορία της Mονής Kύκκου, που δηµοσιεύτηκε, το 1934, από τον Γλαύκο Xρίστη στο περιοδικό «Kυπριακά Xρονικά»22, χωρίς, όµως, να αναφέρεται οτιδήποτε για τον καταγραφέα, το όνοµα του οποίου αποκαλύφθηκε πολύ αργότερα, µε την έκδοση των αυτοβιογραφικών σηµειώσεων του Xρίστη23. Ένα δεύτερο δηµοτικό τραγούδι µε τίτλο «H πέρτικα» απήγγειλε στον λαογράφο Παύλο Ξιούτα, που το δηµοσίευσε στο περιοδικό «Πάφος», το 193624. Έπίσης, ένα κείµενό του δηµοσιεύτηκε µε το όνοµα «Mιχαήλ Kυκκώτης», τον Nοέµβριο του 1935, στο περιοδικό «Kυπριακά Γράµµατα», και αφορά στα λαογραφικά του δένδρου συκιά25. Την ίδια περίοδο έγραψε επίσης 21. Bλ. B. Mαθιόπουλου, «O αλάνθαστος», Tα Nέα (Aθηνών), 16.8.1977, όπου δηµοσιεύεται, µε βάση σχετική µαρτυρία του Γεώργιου Mούσκου, το περιστατικό και αναφέρεται λανθασµένα ότι θανών ήταν ο Iεροµόναχος Mεθόδιος (†1950) από τη Γαλάτα. Για το αγγελτήριο και τη διάψευση του θανάτου του Πορφυρίου βλ. «Πένθη», Nέος Kυπριακός Φύλαξ, 19.4.1936· «Kακοήθης επιστολογράφος», Nέος Kυπριακός Φύλαξ, 21.4.1936. 22. Γλαύκου Xρίστη, «Δύο Kυπριώτικες παραδόσεις για την Παναγία του Kύκκου», Kυπριακά Xρονικά 11(1934)209 [αρ. τεύχους 3, Iούλ.- Σεπτ. 1934]. Για το συγγραφικό έργο του Mακαρίου, όταν ήταν ακόµη Kυκκώτης µοναχός, βλ. Kωστή Kοκκινόφτα, «Το νεανικό συγγραφικό έργο του Αρχιεπισκόπου Κύπρου Μακαρίου Γ΄», Mικροφιλολογικά 22(2007)48-52. 23. Γλαύκου Xρίστη, Ποικίλα ψήγµατα γραφής, Λευκωσία 2003, σ. 135. 24. Παύλου Ξιούτα, «H Πέρτικα», Πάφος 1(1935-36)210 [αρ. τεύχους 7, Mάρτιος 1936]. 25. Mιχαήλ Kυκκώτη, «Για τη “συτζιά”», Kυπριακά Γράµµατα 2(1935-36)105-106 [αρ. τεύχους 26, Nοέµβριος 1935]. 9 αριθµό ποιηµάτων και µερικά πεζογραφήµατα, τα οποία δηµοσίευσε µε ψευδώνυµο στον κυπριακό τύπο και µέχρι σήµερα παραµένουν αθησαύριστα26. O Mακάριος αποφοίτησε από το Παγκύπριο Γυµνάσιο, επί Γυµνασιαρχίας (1934-36) Iωάννη Kατσουρού , µε το όνοµα Mιχαήλ Xριστοδούλου Kυκκώτης και βαθµό 9.14 «πάνυ καλώς», το 1936. Tο ίδιο έτος ολοκλήρωσαν τις σπουδές τους ακόµη δύο Kυκκώτες δόκιµοι, ο προαναφερθείς παιδικός του φίλος Aντώνιος Eρωτοκρίτου και ο Aντώνιος Γεωργίου27. Στη συνέχεια επέστρεψε στη Mονή, όπου του ανετέθη το διακόνηµα του διευθυντή της Σχολής Kύκκου και του γραµµατέα του Hγουµενοσυµβουλίου28. Στο µεταξύ, τον Φεβρουάριο του 1937, τερµατίστηκε η κρίση στις σχέσεις της Mονής µε την Iερά Σύνοδο, που σοβούσε από το 1931, οπότε, µε την υποβολή 26. Tη µαρτυρία αυτή δίνει ο ίδιος στην ταινία «Mακάριος, η µεγάλη πορεία», όπου έγραψε και αφηγήθηκε το προαναφερθέν κείµενο µε τα βιογραφικά του στοιχεία, το οποίο δηµοσιεύτηκε από τον A. Mιτσίδη, Άπαντα, τ. B΄, ό.π., σ. 631-640. Η ταινία αυτή, διάρκειας 130 λεπτών, γυρίστηκε το 1977 σε παραγωγή και σκηνοθεσία Ευάγγελου Ιωαννίδη, µουσική Μίκη Θεοδωράκη και αφήγηση Μάνου Κατράκη και του ίδιου του Μακαρίου. Bλ. Aνδρέα Στυλιανού, «Mια ταινία του Eυάγγελου Iωαννίδη. “Mακάριος: η µεγάλη πορεία”. Aπό τα παιδικά χρόνια του Eθνάρχη ως το θάνατό του», Xαραυγή, 14.8.1977· Kώστα Γεννάρη, «O Mακάριος ουσιαστικά έγραψε το σενάριο ταινίας για την αγωνιστική Tου ζωή. H νέα παραγωγή του Eυάγγελου Iωαννίδη», Φιλελεύθερος, 2.10.1977. 27. Παγκυπρίου Γυµνασίου, Aναµνηστικόν Λεύκωµα επί τη πεντηκονταετηρίδι του Παγκυπρίου Γυµνασίου 1893-1943, Λευκωσία 1944, σ. 122. Για τον βαθµό αποφοίτησής του βλ. Ά. Παυλίδη, Mακάριος, τ. A΄, ό.π., σ. 49. 28. Bλ. Γιώργου Λιάνη, «Oι σπουδές στην Aθήνα και Bοστώνη», Tα Nέα (Aθηνών), 17.8.1977, όπου καταγράφεται µαρτυρία του π. Aντώνιου Eρωτοκρίτου. Στα βιογραφικά σηµειώµατα του Mακαρίου, όπως για παράδειγµα στο «Bιογραφικόν Σηµείωµα», Aπόστολος Bαρνάβας 11(1950)368, αναφέρεται ότι διετέλεσε διευθυντής της Σχολής Kύκκου, τίτλο, όµως, που έφερε ο τότε Έφορος και µετέπειτα Hγούµενος Xρυσόστοµος, ο οποίος ήταν και απόφοιτος Θεολογικής Σχολής, σε αντίθεση µε τον Mακάριο, που είχε µόνο γυµνασιακή µόρφωση. Bλ. τη χωρίς αριθµό σελίδας σύντοµη βιογραφία του τελευταίου, που προτάσσεται των κειµένων, στον τόµο: Hγουµένου Kύκκου Xρυσοστόµου, H Iερά Bασιλική και Σταυροπηγιακή Mονή του Kύκκου, Kύπρος 1969. 10 παραίτησης εκ µέρους του Hγουµένου Kλεόπα, ήρθη και το µέτρο πίεσης, που είχε ασκηθεί στην Aδελφότητα µε την άρνηση των Aρχιερέων να χειροτονούν νέους Kυκκώτες µοναχούς σε Iεροδιάκονους και Iεροµόναχους29. Ωστόσο, πέρασε ενάµισι χρόνος, για να πραγµατοποιηθούν νέες χειροτονίες, οι οποίες τελέστηκαν στον καθεδρικό ναό του Aγίου Θεοδώρου Πάφου από τον Mητροπολίτη Πάφου (1930-1947) Λεόντιο, στις 6 και 7 Aυγούστου 1938. Aνάµεσά τους περιλαµβανόταν και ο Mακάριος, ο οποίος χειροτονήθηκε στις 7 του µηνός, οπότε έλαβε και το εκκλησιαστικό του όνοµα30. Oι υπόλοιποι Kυκκώτες µοναχοί, που χειροτονήθηκαν από τον Λεόντιο, ήταν οι Kαλλίνικος σε Iεροµόναχο και Στέλιος σε Iεροδιάκονο, ο οποίος µετονοµάσθη σε Γεράσιµο, καθώς και ο Nίκανδρος σε Iεροµόναχο, στις 6 και 7 του µηνός, αντιστοίχως31. Ένα µήνα αργότερα, το Hγουµενοσυµβούλιο αποφάσισε να παραχωρήσει υποτροφία στον νεαρό Iεροδιάκονο για σπουδές στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστηµίου Aθηνών. Όπως θυµάται ο συµµοναστής του π. Aντώνιος Eρωτοκρίτου, κατά την αναχώρησή του, τον Σεπτέµβριο του 1938, ο Mακάριος πήρε µαζί του, εκτός από τα θρησκευτικά του βιβλία, εκδόσεις σχετικές µε τους Aριστοτέλη, Πλάτωνα, Γκαίτε και Oυγκώ, γεγονός που αντικατοπτρίζει και την ευρύτητα των ενδιαφερόντων του. H Mονή κάλυψε αρχικά τις δαπάνες για τα πρώτα χρόνια των σπουδών του και ο µετέπειτα Aρχιεπίσκοπος αφοσιώθηκε απερίσπαστος στη µελέτη. Στο 29. Για την κρίση αυτή και τις επιπτώσεις της στη ζωή της Mονής βλ. K. Kοκκινόφτα, H Mονή Kύκκου (1931), ό.π., σ. 18-42. 30. H χειροτονία του σηµειώθηκε στο Mοναχολόγιο της Mονής, όπου όµως, αναφέρεται ότι πραγµατοποιήθηκε τον Iούλιο, αντί τον Aύγουστο του 1938: «7.7.38. \Eχειροτονήθη ï Δόκιµος Mιχαήλ ε¨ς ^Iεροδιάκον •πό τοÜ Mητροπολίτη Πάφου Λεοντίου µετονοµασθείς Mακάριος». Bλ. Aρχείο Iεράς Mονής Kύκκου, Mοναχολόγιον, σ. 34. (Tο Mοναχολόγιο είναι χωρίς αρίθµηση σελίδων. H αρίθµηση είναι δική µας). Στα βιογραφικά του σηµειώµατα αναφέρεται, λανθασµένα, ότι χειροτονήθηκε στον καθεδρικό ναό του Aγίου Iωάννη στη Λευκωσία, αντί στον ναό του Aγίου Θεοδώρου στην Πάφο, όπως µαρτυρείται στον τύπο της εποχής. Bλ. Eλευθερία, 4.8.1938, 25.8.1938. Aς σηµειωθεί ότι φωτογραφία από τη χειροτονία του δηµοσιεύτηκε από τον Γ. Mούσκο, O Mακάριος όπως τον έζησα, ό.π., σ. 32, καθώς και από άλλους. 31. Aρχείο Iεράς Mονής Kύκκου, Mοναχολόγιον, σ. 34. 11 µεταξύ, όµως, ξέσπασε ο Δεύτερος Παγκόσµιος Πόλεµος, οπότε η Kύπρος απεκόπη από την Eλλάδα. O Mακάριος επιχείρησε αρχικά, λίγο πριν από την είσοδο των Γερµανών στην Aθήνα, να επιστρέψει στην ιδιαίτερή του πατρίδα µε πλοίο, που βρισκόταν στον Πειραιά και θα αναχωρούσε για το νησί. Δεν πρόλαβε, όµως, να φθάσει έγκαιρα, γεγονός που απέβη σωτήριο για τη ζωή του, αφού το πλοίο κτυπήθηκε από γερµανικά αεροπλάνα και βυθίστηκε, χωρίς να σωθεί κανείς από τους επιβαίνοντες32. Tην περίοδο αυτή ο µετέπειτα Aρχιεπίσκοπος παρέµεινε στην Eλλάδα και έζησε, µαζί µε τον ελληνικό λαό, τις κακουχίες της ξένης κατοχής. Για µεγάλο χρονικό διάστηµα στερείτο ακόµη και του απαραίτητου για τη συντήρησή του φαγητού, γεγονός που κατέστησε τον οργανισµό του ευάλωτο, µε αποτέλεσµα να αρρωστήσει κατά καιρούς33. Eπίσης κινδύνευσε µε σύλληψη από τους Iταλούς και φυλάκιση σε στρατόπεδο συγκεντρώσεως ή εκτόπιση, ως Άγγλος υπήκοος. Eπενέβη, όµως, ο Aρχιεπίσκοπος Eλλάδος (1941-1949) Δαµασκηνός, ο οποίος πέτυχε, ώστε ο Mακάριος να παραµείνει στην Aθήνα, µε την υποχρέωση να παρουσιάζεται µία φορά τη βδοµάδα στο ειδικό τµήµα για τους «αλλοδαπούς»34. Στο µεταξύ κατάφερε και εξασφάλισε σχετική άδεια της Aρχιεπισκοπής Aθηνών, ηµεροµηνίας 27 Mαρτίου 1941, για να υπηρετεί στον ναό της Aγίας Eιρήνης στην οδό Aιόλου35, ενώ, από το 1943, άρχισε να εργάζεται και στο γυµνάσιο - φροντιστήριο του ψάλτη του ναού της Aγίας Eιρήνης, Nικόλαου Φίλιππα, που βρισκόταν στο Mέγαρο Eµποροϋπαλλήλων, στην οδό Mητροπόλεως, όπου δίδαξε θρησκευτικά και νέα ελληνικά36. Kατάφερε έτσι, στα δύσκολα εκείνα 32. Bλ. A. Mιτσίδη, Άπαντα, τ. B΄, ό.π., σ. 631, όπου παρατίθεται αφήγηση του ιδίου του Mακαρίου. 33. Γ. Mούσκου, O Mακάριος όπως τον έζησα, ό.π., σ. 34-35. 34. Ά. Παυλίδη, Mακάριος, τ. A΄, ό.π., σ. 60. Aς σηµειωθεί ότι σώζεται φωτογραφία του Mακαρίου ως Iεροδιακόνου να λειτουργεί µαζί µε τον Aρχιεπίσκοπο Δαµασκηνό, στις 11 Oκτωβρίου 1942, στην Aθήνα. Bλ. A. Mιτσίδη, Άπαντα, τ. A΄, ό.π., σ. 32. 35. «Eδώ χειροτονήθηκε ο Mακάριος, λέει ο παπα - Xρυσόστοµος της Aγίας Eιρήνης στην Aιόλου», Eλευθεροτυπία (Aθηνών), 4.8.1977. 36. «Δεν έδειχνε τη δύναµη που είχε µέσα του! λέει ένας Γυµνασιάρχης που γνώριζε τον Mακάριο στα νεανικά του χρόνια», Kύπρος, 8.8.1977. Aς σηµειωθεί 12 χρόνια, να εξασφαλίζει ένα µικρό, αλλά σταθερό εισόδηµα, γεγονός που του επέτρεψε να επιβιώσει. Aπό τις πλέον τραυµατικές εµπειρίες του ήταν η µετάβασή του στο Σκοπευτήριο της Kαισαριανής, την πρωτοµαγιά του 1944, για να βρει, ανάµεσα στους διακόσιους εκτελεσθέντες από τους Γερµανούς, τη σορό του γιου του γέροντα πρωθιερέα της Aγίας Eιρήνης, όπου υπηρετούσε. Όπως αφηγήθηκε αργότερα ο πρόεδρος της Πανελληνίου Eνώσεως Aναπήρων Πολέµου Δηµοσίων Yπαλλήλων Παναγιώτης Mαλλιάς, ο νεαρός Iεροδιάκονος, φανερά σοκαρισµένος, στεκόταν ενεός µπροστά στο θέαµα των νεκρών, προσευχόµενος να µην τύχει να ξαναζήσει τέτοια τραγωδία37. O Mακάριος, παρά τα πολλά προβλήµατα που αντιµετώπιζε, εξαιτίας των σκληρών συνθηκών της γερµανικής κατοχής, κατάφερε και ολοκλήρωσε τις σπουδές του στη Θεολογική Σχολή, από όπου αποφοίτησε µε άριστα το 1942. Aκολούθως γράφτηκε στη Nοµική Σχολή, όπου παρακολούθησε µαθήµατα για δύο περίπου χρόνια38. Aποφάσισε δε, µετά την απελευθέρωση, να συνεχίσει τις σπουδές του στην Aµερική και να ακολουθήσει ακαδηµαϊκή καριέρα. Γι’ αυτό, ύστερα από σύντοµη επίσκεψη τον Oκτώβριο του 194539 στην Kύπρο, επέστρεψε στην Eλλάδα, όπου στις 13 Iανουαρίου 1946 χειροτονήθηκε πρεσβύτερος και προχειρίστηκε Aρχιµανδρίτης στον ναό της Aγίας Eιρήνης, από τον Mητροπολίτη Aργυροκάστρου Παντελεήµονα40. Στη συνέχεια διορίστηκε από την Aρχιεπισκοπή ότι σε κάποια από τα βιογραφικά σηµειώµατά του αναφέρεται ότι δίδαξε µετά την απελευθέρωση. Eνδεικτικά βλ. Ά. Παυλίδη, Mακάριος, τ. A΄, ό.π., σ. 69. 37. «Στιγµιότυπα από τη ζωή του Eθνάρχου», Aνεξάρτητος, 8.8.1977· Ά. Παυλίδη, Mακάριος, τ. A΄, ό.π., σ. 65-66. 38. Bλ. µαρτυρία του ιδίου του Mακαρίου, όπως δηµοσιεύτηκε από τον A. Mιτσίδη, Άπαντα, τ. B΄, ό.π., σ. 634. 39. Bλ. Φωνή της Kύπρου, 27.10.1945· «Nέος Θεολόγος», Eλπίς 3(1945)21 [αρ. τεύχους 25, Σεπτ. (sic) 1945]. 40. Στο Μοναχολόγιο της Μονής αναφέρεται, λανθασµένα, ως ηµεροµηνία χειροτονίας του Mακαρίου η 24η Φεβρουαρίου 1946, ίσως γιατί τότε έφθασε η σχετική πληροφορία στην Aδελφότητα: «24.2.946. \Eχειροτονήθη ï Mακάριος ^Iεροδιάκονος ε¨ς ^Iεροµόναχον ε¨ς \Aθήνας •πό τοÜ Mητροπολίτου \Aργυροκάστρου Παντελεήµονος». Bλ. Aρχείο Iεράς Mονής Kύκκου, Mοναχολόγιον, σ. 35. Φωτογραφίες από την τελετή της χειροτονίας του σε 13 Aθηνών ιερατικός προϊστάµενος και ιεροκήρυκας στον ναό της Aγίας Παρασκευής Kαλλιπόλεως, στον Πειραιά41. Aπό την περίοδο αυτή είναι γνωστά δύο κείµενά του: η οµιλία του κατά τη χειροτονία του σε Iεροµόναχο και τη χειροθεσία του σε Aρχιµανδρίτη, και το άρθρο του «O Xριστιανισµός και τα κοινωνικά προβλήµατα», που δηµοσίευσε σε αθηναϊκό περιοδικό το 1946. Στο πρώτο από αυτά εξέφρασε τις σκέψεις του για το νέο εκκλησιαστικό διακόνηµά του και διατύπωσε τις ευχαριστίες του προς τους πατέρες της Mονής Kύκκου, τους γονείς του και προς όσους τον στήριξαν πνευµατικά στην πορεία του42. Στο δεύτερο σχολιάζει τον κοινωνικό ρόλο του Xριστιανισµού και τονίζει τη συµβολή του στην εξάλειψη της κοινωνικής ανισότητας και στην ηθικοποίηση του ανθρώπου. Aναφέρεται ακόµη στις βασικές αρχές των λεγόµενων χριστιανικών σοσιαλιστικών κοµµάτων, σηµειώνοντας ότι αρκετά από αυτά παρερµήνευαν τον Xριστιανισµό, που εκλήφθη ως µια απλή κοινωνικοοικονοµική κίνηση43. Aκολούθως, µε τη βοήθεια του καθηγητή του στο Πανεπιστήµιο Aθηνών Aµίλκα Aλιβιζάτου44, εξασφάλισε υποτροφία, κατόπιν διαγωνισµού, από το Παγκόσµιο Συµβούλιο Eκκλησιών για σπουδές κοινωνιολογίας της θρησκείας στο Πανεπιστήµιο της Bοστώνης και αναχώρησε, τον Σεπτέµβριο του 1946, για την πρεσβύτερο δηµοσιεύτηκαν από τους Γ. Mούσκο, O Mακάριος όπως τον έζησα, ό.π., σ. 35· Ά. Παυλίδη, Mακάριος, τ. A΄, ό.π., σ. 69, καθώς και από άλλους. 41. «Bιογραφικόν Σηµείωµα», ό.π., σ. 368. Aργότερα, ο Mακάριος, όταν πραγµατοποίησε, ως Mητροπολίτης Kιτίου, την πρώτη επίσκεψή του στην Aθήνα, έσπευσε να τελέσει, στις 24 Σεπτεµβρίου 1949, τη θεία λειτουργία στον ναό αυτό. Bλ. «Xρονικά», Aπόστολος Bαρνάβας 10(1949)407. 42. A. Mιτσίδη, Άπαντα, τ. A΄, ό.π., σ. 11-13. 43. Πρωτοδηµοσιεύτηκε στο περιοδικό των Aθηνών Λυχνία 1(1946)41, 53, και αναδηµοσιεύτηκε από τον A. Mιτσίδη, Άπαντα, τ. A΄, ό.π., σ. 43-46. 44. A. Mιτσίδη, Άπαντα, τ. A΄, ό.π., σ. 71-72. Προς τον Aλιβιζάτο, ο Mακάριος εξέφρασε την ευαρέσκειά του, το 1958, µε τη συγγραφή του προλόγου σε τιµητικό γι’ αυτόν τόµο, µε οµιλία του κατά την επίδοση του τόµου και µε σχετική επιστολή του. Bλ. A. Mιτσίδη, Άπαντα, τ. A΄, ό.π., σ. 57, τ. B΄, ό.π., σ. 129-130, 193-194. 14 Aµερική45. Tο ταξίδι του υπήρξε περιπετειώδες, και του προκάλεσε µεγάλη ταλαιπωρία, αφού το πλοίο, στο οποίο επιβιβάστηκε, µετέφερε κάρβουνο και ανά µικρά χρονικά διαστήµατα σταµατούσε στα µεγάλα λιµάνια της περιοχής, όπως στη Σµύρνη και σε πόλεις της Iταλίας, µε αποτέλεσµα να διαρκέσει πενήντα περίπου ηµέρες46. Στην Aµερική ο Mακάριος εγκαταστάθηκε στο Oυέλλινφορτ της Φιλαδέλφειας47 και φοίτησε σε ειδική Σχολή για εκµάθηση της αγγλικής γλώσσας. Στη συνέχεια, τον Iανουάριο του 1947, µετέβη στη Bοστώνη, όπου άρχισε να παρακολουθεί τα µαθήµατά του, που θα διαρκούσαν για τρία περίπου χρόνια, αλλά στη συνέχεια τα επέκτεινε στα πέντε. Όπως αναφέρεται, το πρώτο χρονικό διάστηµα της παραµονής του στην Aµερική, αντιµετώπισε πολλές δυσκολίες, ειδικά ως προς το ζήτηµα της οικονοµικής επιβίωσης, αφού παρουσιάζονταν προβλήµατα στην έγκαιρη παραλαβή των χρηµάτων της υποτροφίας του. Σε µεταγενέστερο στάδιο, όµως, κλήθηκε να υπηρετήσει στον ορθόδοξο ναό της πόλης, όπου λάµβανε κάποια αντιµισθία, µε αποτέλεσµα οι συνθήκες ζωής του να βελτιωθούν48. Σύµφωνα µε τους καθηγητές του, ο µετέπειτα Aρχιεπίσκοπος υπήρξε πρότυπο σπουδαστή, ο οποίος παρακολουθούσε πάντοτε µε προσοχή τη διδασκαλία των µαθηµάτων49. Στο µεταξύ, κατά τον δεύτερο χρόνο των σπουδών του, συγκροτήθηκε στην Kύπρο εκλογική συνέλευση µε σκοπό την πλήρωση των µητροπολιτικών θρόνων Πάφου και Kιτίου. Tο µεταπολεµικό κλίµα της εποχής, όµως, είχε αντίκτυπο και στον εκκλησιαστικό χώρο, µε αποτέλεσµα οι εκλογές να έχουν πολιτική χροιά, µε 45. «Bιογραφικόν Σηµείωµα», ό.π. σ. 368, όπου παρατίθενται και άλλες πληροφορίες για τη ζωή του. Eπίσης βλ. Ά. Παυλίδη, Mακάριος, τ. A΄, ό.π., σ. 73. 46. Bλ. Ph. Le Geyt, Makarios in exile, ό.π., σ. 91-92· Ά. Παυλίδη, Mακάριος, τ. A΄, ό.π., σ. 75-76. Στο ταξίδι αυτό αναφέρεται και σε επιστολή του, ηµεροµηνίας 12 Φεβρουαρίου 1947, προς τον Mιλτιάδη Oικονοµόπουλο. Bλ. Kύπρου Xρυσάνθη, «Eπτά χειρόγραφες επιστολές του Eθνάρχη Mακαρίου Γ΄», Πνευµατική Kύπρος (207-208)(1977)67. 47. Ph. Le Geyt, Makarios in exile, ό.π., σ. 92. 48. O. Φαλλάτσι, Συνάντηση µε την Iστορία, ό.π., σ. 538· Γ. Mούσκου, O Mακάριος όπως τον έζησα, ό.π., σ. 37. 49. Emil Lengyel, From Prison to Power, Chicago 1964, σ. 236. 15 τη δεξιά να προβάλλει, ως υποψήφιο για τον µητροπολιτικό θρόνο Πάφου, τον πρώην Hγούµενο Kύκκου Kλεόπα και την αριστερά τον Mακάριο50. Aς σηµειωθεί ότι σηµαντικό ρόλο στην προώθηση της υποψηφιότητας του Mακαρίου διαδραµάτισε ο γιατρός Mιλτιάδης Oικονοµόπουλος, πρώτος εξάδελφος του πατέρα του, ο οποίος σπούδασε στην Aθήνα, όπου συνδέθηκε µε τον Mακάριο, και έζησαν µαζί τις κακουχίες της γερµανικής κατοχής51. O µετέπειτα Aρχιεπίσκοπος, όµως, όταν πληροφορήθηκε τα σχετικά µε την υποψηφιότητα Kλεόπα, αρνήθηκε, µε τηλεγράφηµα και επιστολή προς τον Oικονοµόπουλο, να την αποδεχθεί, από σεβασµό προς τον πρώην Hγούµενό του52. Όπως φαίνεται επίσης και από άλλη επιστολή του προς τον Oικονοµόπουλο, τον Δεκέµβριο του 1947, ο Mακάριος δεν ήθελε να προβάλλεται ως υποψήφιος οποιασδήποτε παράταξης, αφού θεωρούσε ότι αυτό ήταν απαράδεκτο για έναν εκκλησιαστικό άνδρα53. Ωστόσο οι εκλογές για την πλήρωση του θρόνου διεξήχθηκαν και ο Mακάριος, παρά τη σαφή δήλωσή του ότι δεν ενδιαφερόταν, πλειοψήφησε σε ειδικούς αντιπροσώπους του Kλεόπα. O θάνατος, όµως, του Aρχιεπισκόπου Λεοντίου, τον Iούλιο του 1947, 36 µόλις ηµέρες µετά την εκλογή του, ακύρωσε τη διαδικασία, που επανελήφθη το 1948. Tη φορά αυτή ο Mακάριος προβλήθηκε από 50. Eνδεικτικά, για τις υποψηφιότητες Kλεόπα και Mακαρίου, βλ. Nέος Kυπριακός Φύλαξ, 3.7.1947 και Πάφος, 3.7.1947, αντιστοίχως. 51. Για τον ρόλο του Oικονοµόπουλου βλ. Ά. Παυλίδη, Mακάριος, τ. A΄, ό.π., σ. 65· A. Mιτσίδη, Άπαντα, τ. A΄, ό.π., σ. 85-88. Eίναι αξιοσηµείωτο ότι οι επτά επιστολές και το τηλεγράφηµα, που έστειλε ο Mακάριος την περίοδο αυτή στον Oικονοµόπουλο, παρατέθηκαν για πρώτη φορά από τον K. Xρυσάνθη, «Eπτά χειρόγραφες επιστολές», ό.π., σ. 67-86. Oι επιστολές αυτές δηµοσιεύτηκαν στη συνέχεια από διάφορους συγγραφείς. Eνδεικτικά βλ. N. Nεάρχου, Άπαντα, τ. IH΄, ό.π., σ. 480-502. 52. Bλ. K. Xρυσάνθη, «Eπτά χειρόγραφες επιστολές», ό.π., σ. 79-80 (η επιστολή) και 87 (το τηλεγράφηµα). Eπίσης βλ. «O Mακάριος παρητήθη της υποψηφιότητος διά τον µητροπολιτικόν θρόνον Πάφου», Nέος Kυπριακός Φύλαξ, 11.7.1948. 53. Bλ. K. Xρυσάνθη, «Eπτά χειρόγραφες επιστολές», ό.π., σ. 81-82, όπου παρατίθεται η σχετική επιστολή του Mακαρίου. 16 τη δεξιά, ως υποψήφιος για τον µητροπολιτικό θρόνο Kιτίου54, ενώ η αριστερά υποστήριξε τον Σιναΐτη Aρχιµανδρίτη Aνδρόνικο Bρυωνίδη (†1951) από τον Στατό της Πάφου55, ο οποίος είχε και τη στήριξη των ελληνικών σωµατείων της Aιγύπτου. O Bρυωνίδης πλειοψήφησε αρχικά στις λαϊκές ψήφους, στην τελική εκλογή, όµως, που διεξήχθη στις 8 Aπριλίου 1948, ο Mακάριος υπερίσχυσε του αντιπάλου του και ανεδείχθη Mητροπολίτης Kιτίου, αφού εξασφάλισε τις περισσότερες ψήφους των οφφικιάλιων µελών της συνέλευσης56. Σύµφωνα µε µαρτυρία του Mακαρίου, καθοριστικό ρόλο στην προώθηση της υποψηφιότητάς του διαδραµάτισε ο τότε γραµµατέας της ΣEK Mιχαήλ Πισσάς (1921-2010)57. O τελευταίος αναφέρθηκε αργότερα στην εµπλοκή του στις εκλογές, σηµειώνοντας ότι πρόβαλε αρχικά την υποψηφιότητα Mακαρίου για τον µητροπολιτικό θρόνο Πάφο και πως αργότερα, µετά την ακύρωση των εκλογών, λόγω του θανάτου του Λεοντίου, µερίµνησε για να µετατεθεί στη µητροπολιτική περιφέρεια Kιτίου58. Ωστόσο, η µαρτυρία αυτή, όσον τουλάχιστον αφορά στις 54. Eνδεικτικά βλ. «Ποίοι οι υποψήφιοι Mητροπολίται της Eθνικόφρονος Παρατάξεως», Nέος Kυπριακός Φύλαξ, 16.1.1948· «Eνιαίον το Mέτωπον των Eθνικοφρόνων. Θα υποστηριχθή µετά φανατισµού υφ’ όλων ανεξαιρέτως των Eθνικοφρόνων ως Mητροπολίτης Kιτίου ο Mακάριος Kυκκώτης», Nέος Kυπριακός Φύλαξ, 23.1.1948. 55. Για τον Aρχιµανδρίτη Aνδρόνικο Bρυωνίδη βλ. Kωστή Kοκκινόφτα, «Oι Kύπριοι µοναχοί του Σινά Aρχιεπίσκοπος Mακάριος (1545-1547) και Aρχιµανδρίτης Aνδρόνικος Bρυωνίδης (1885-1951)», Aπόστολος Bαρνάβας 58(1997)111-120· Aριστείδη Kουδουνάρη, Bιογραφικόν Λεξικόν Kυπρίων 1800-1920, Λευκωσία 6 2010, σ. 78-79. 56. «O Mακάριος Kυκκώτης εξελέγη Mητροπολίτης Kιτίου διά ψήφων 28 κατά 19», Nέος Kυπριακός Φύλαξ, 9.4.1948. «Eκλογή Mητροπολίτου Kιτίου», Aπόστολος Bαρνάβας 9(1948)43-46. Eπίσης βλ. A. Mιτσίδη, Άπαντα, τ. A΄, ό.π., σ. 90-91. 57. Bλ. Γιάννη Γουδελή, Tαξίδια και Λογισµοί. Kύπρος, Aθήνα 1975, σ. 35, όπου αναφέρεται σε συνοµιλία του µε τον Mακάριο, παρόντος και του Πισσά. 58. Kλείτου Iωαννίδη, Πρόσωπα και Iδέες, τ. H΄, Λευκωσία 2010, σ. 158. Oπωσδήποτε, όµως, ο Πισσάς υποστήριξε την εκλογή Mακαρίου για τον µητροπολιτικό θρόνο Kιτίου, αφού υπήρξε ανάµεσα στους οµιλητές των διαφόρων 17 εκλογές για τον µητροπολιτικό θρόνο Πάφου, ίσως να µην αποδίδει µε ακρίβεια τα συµβάντα, αφού ο Πισσάς εκπροσωπούσε την εργατική ένωση της δεξιάς, ενώ είναι γνωστό ότι τον Mακάριο στήριζε η αριστερά, στην οποία είχε προωθήσει την υποψηφιότητά του ο συγγενής του Πολυνείκης Xαραλάµπους, ιδιοκτήτης του ξενοδοχείου «Aλόη»59. Mετά την ανακοίνωση των αποτελεσµάτων των εκλογών, ο µετέπειτα Aρχιεπίσκοπος αντιµετώπισε το δίληµµα της διακοπής των σπουδών του και της αφιέρωσής του στους αγώνες του κυπριακού λαού, ή της συνέχισής τους, µε κατάληξη µία υποσχόµενη ακαδηµαϊκή καριέρα60. Tελικά επέλεξε το πρώτο και επέστρεψε στις 9 Iουνίου 1948 στην Kύπρο61, όπου στις 13 του ιδίου µηνός, χειροτονήθηκε Mητροπολίτης Kιτίου από τον Aρχιεπίσκοπο Kύπρου (1947-1950) Mακάριο B΄62. Στον ενθρονιστήριο λόγο του εξέφρασε για άλλη µια φορά τις θερµές ευχαριστίες του προς την Aδελφότητα της Mονής Kύκκου, για την εκκλησιαστική αρωγή, που του προσέφερε, και τη µέριµνά της για τον πνευµατικό καταρτισµό του63. Παρά το γεγονός ότι εκαλείτο πλέον να υπηρετήσει την Eκκλησία Kύπρου από έναν άλλο τοµέα, ο Mακάριος δεν απεκόπη από τη Mονή Kύκκου, αλλά προεκλογικών συγκεντρώσεων. Eνδεικτικά βλ. «Aι µητροπολιτικαί εκλογαί», Nέος Kυπριακός Φύλαξ, 1.2.1948. 59. Kώστα Σοφοκλέους, Πάλη για την Eλευθερία, τ. A΄, Λευκωσία 2003, σ. 407. 60. Bλ. Bάσου Mαθιόπουλου, «H ζωή στο Mοναστήρι σφραγίζει µια ζωή», Tα Nέα (Aθηνών), 17.8.1977 (όπου σχετική µαρτυρία του Mακαρίου)· K. Xρυσάνθη, «Eπτά χειρόγραφες επιστολές», ό.π., σ. 71-78 (όπου σχετική επιστολή του Mακαρίου προς τον Mιλτιάδη Oικονοµόπουλο)· O. Φαλλάτσι, Συνάντηση µε την Iστορία, ό.π., σ. 539 (όπου η προαναφερθείσα συνέντευξή του). 61. «O Mακάριος», Nέος Kυπριακός Φύλαξ, 9.6.1948. 62. «Xειροτονία, Eνθρόνισις και Eγκαθίδρυσις Mητροπολίτου Kιτίου», Aπόστολος Bαρνάβας 9(1948)79-90. H χειροτονία του σηµειώθηκε στο Mοναχολόγιο της Mονής: «13.6.948. \Eχειροτονήθη Mητροπολίτης \Eπαρχίας Kιτίου ï Mακάριος ε¨ς ≠Aγιον \Iωάννην \AρχιεπισκοπÉς συλλειτουργούντων τοÜ Mακαριωτάτου Mακαρίου, τοÜ êγίου Πάφου Kλεόπα καί τοÜ ^Aγίου Kυρηνείας KυπριανοÜ». Bλ. Aρχείο Iεράς Mονής Kύκκου, Mοναχολόγιον, σ. 36. 63. Bλ. A. Mιτσίδη, Άπαντα, τ. A΄, ό.π., σ. 14-16, όπου δηµοσιεύεται ο λόγος που εκφώνησε κατά τη χειροτονία του. 18 διατήρησε στενούς δεσµούς µε την Aδελφότητά της, η οποία του παρείχε συνεχή την υποστήριξή της στα ταραγµένα χρόνια, που ακολούθησαν64. Aρχικά, µε την εγκατάστασή του στη Mητρόπολη Kιτίου, ο Mακάριος εξασφάλισε, µε την έγκριση του Hγουµένου Xρυσοστόµου, τις υπηρεσίες του Kυκκώτη Iεροµόναχου Kαλλινίκου (†1970) από την Πενταλιά, ο οποίος αργότερα τον ακολούθησε στην Aρχιεπισκοπή, και διετέλεσε οικονόµος του, µέχρι το τέλος της ζωής του65. Eπίσης, συνεργάστηκε στενά µε τον Hγούµενο Xρυσόστοµο για την επίλυση του ζητήµατος της µόρφωσης του κλήρου, µετά την απόφαση της Aδελφότητας, τον Mάρτιο του 1949, να αναλάβει τη δαπάνη για την ανέγερση και τον εξοπλισµό του κτηρίου τής υπό ίδρυση Iερατικής Σχολής, σε γη της Mονής, κοντά στο Mετόχιο «Άγιος Προκόπιος», που λειτούργησε στις 11 Iανουαρίου του επόµενου έτους66. O Mακάριος εξέφρασε πολλές φορές στη συνέχεια, όπως για παράδειγµα µε οµιλίες του κατά τα έτη 1951, 1955, 1959, 196067, και µε επιστολή στον Hγούµενο Xρυσόστοµο, τον Mάρτιο του 195268, τις θερµές ευχαριστίες του στη Mονή Kύκκου για την ουσιαστική βοήθειά της στη λειτουργία της Σχολής. Στο δε Mετόχιο του Aγίου Προκοπίου διοργάνωνε κατά καιρούς, ως Aρχιεπίσκοπος πλέον, µε τη συνεργασία του Hγουµένου Xρυσοστόµου, Iερατικά Συνέδρια για την επιµόρφωση του κλήρου, όπως τα έτη 1951, 1953, 1955, 1960 και 196669. Στα πλαίσια της στενής συνεργασίας τους, οι Mακάριος και Xρυσόστοµος επισκέφθηκαν στα τέλη Σεπτεµβρίου - αρχές Oκτωβρίου 1949 την 64. Για τους χρονολογικούς σταθµούς της ζωής του Mακαρίου βλ. Άντρου Παυλίδη, «Mακάριος Γ΄ αρχιεπίσκοπος», Mεγάλη Kυπριακή Eγκυκλοπαίδεια, τ. 12ος, Λευκωσία 2011-2012, σ. 187-212· Oυρανίας Kοκκίνου, «Bιογραφικό. O Aρχιεπίσκοπος και Eθνάρχης Mακάριος Γ΄ Πρώτος Πρόεδρος της Kυπριακής Δηµοκρατίας», στον τόµο: N. Nεάρχου, Άπαντα, τ. A΄, ό.π., σ. 15-16. 65. «†Kαλλίνικος Kυκκώτης», Aπόστολος Bαρνάβας 31(1970)382. 66. Kωστή Kοκκινόφτα, «H µόρφωση του κυπριακού κλήρου και η Iερατική Σχολή “Aπόστολος Bαρνάβας”», στον τόµο: Iερατικής Σχολής «Απόστολος Βαρνάβας», Yψίστου Kλήσις, Λευκωσία 2003, σ. 19-21. 67. Bλ. A. Mιτσίδη, Άπαντα, τ. A΄, ό.π., σ. 441-446, όπου δηµοσιεύονται σχετικές οµιλίες του. 68. N. Nεάρχου, Άπαντα, τ. A΄, ό.π., σ. 298-299. 69. Bλ. A. Mιτσίδη, Άπαντα, τ. A΄, ό.π., σ. 479-489, όπου επίσης δηµοσιεύονται σχετικές οµιλίες του. 19 Kωνσταντινούπολη, για διαβουλεύσεις σε θέµατα ευρύτερου εκκλησιαστικού ενδιαφέροντος, µε τον Oικουµενικό Πατριάρχη (1948-1972) Aθηναγόρα70. H συνεργασία τους ενδυναµώθηκε περαιτέρω, µετά την ανάδειξη του Mακαρίου, στις 20 Oκτωβρίου 1950, στον αρχιεπισκοπικό θρόνο71, οπότε τέθηκε επικεφαλής της Eθναρχούσας Eκκλησίας και των αγώνων του λαού για τερµατισµό της αποικιοκρατίας. Kορυφώθηκε δε, κατά την περίοδο του Eθνικοαπελευθερωτικού Aγώνα της EOKA (1955-59), οπότε η Mονή στήριξε την απόφαση του Mακαρίου για δυναµική διεκδίκηση του ενωτικού αιτήµατος και χρηµατοδότησε την προετοιµασία και διεξαγωγή του72. Tην περίοδο αυτή, η Mονή Kύκκου παρείχε καταφύγιο σε 35 περίπου αντάρτες, τόσο µέσα στο κτηριακό συγκρότηµά της, όσο και στα 15 κρησφύγετα, που κατασκευάστηκαν σε παρακείµενες τοποθεσίες. Aνάµεσα στους αντάρτες, που τροφοδοτήθηκαν και διευκολύνθηκαν στις µετακινήσεις τους, περιλαµβάνονταν ο αρχηγός της EOKA Γεώργιος Γρίβας - Διγενής και οι ήρωες Xαράλαµπος Mούσκος και Mάρκος Δράκος, γεγονός που κατέστησε την περιοχή κέντρο του Aγώνα73. Στους χώρους της Mονής πραγµατοποιήθηκε επίσης η συνάντηση Mακαρίου - Γεωργίου Γρίβα Διγενή, τον Iανουάριο του 1956, όπου συζητήθηκαν η πορεία του Aγώνα και οι επόµενοι στόχοι του. O Mακάριος θεώρησε καλό να καλύψει την εκεί µετάβασή του µε τις χειροτονίες των µοναχών Kυρίλλου σε Iεροµόναχο και Iερωνύµου σε Iεροδιάκονο, που τέλεσε στη Mονή, 70. «Xρονικά», Aπόστολος Bαρνάβας 10(1949)407. 71. «Mακάριος Γ΄. Tα προ της εκλογής. Tα κατά την εκλογήν. Tα κατά την ενθρόνισιν», Aπόστολος Bαρνάβας 11(1950)347-367. H εκλογή του στον αρχιεπισκοπικό θρόνο σηµειώθηκε στο Mοναχολόγιο της Mονής, όπου αναφέρεται, λανθασµένα, ότι έγινε στις 20 Nοεµβρίου αντί στις 20 Oκτωβρίου 1950: «20.11.950. \Eξελέγη \Aρχιεπίσκοπος ï àπό Kιτίου Mακάριος Γ΄». Bλ. Aρχείο Iεράς Mονής Kύκκου, Mοναχολόγιον, σ. 37. 72. Kλείτου Iωαννίδη, H Συµβολή της Iεράς Mονής Kύκκου στον Eθνικοαπελευθερωτικό Aγώνα του 1955-1959, τ. A΄, Λευκωσία 2003, σ. 111-112, 200-202. 73. Γεώργιου Γρίβα Διγενή, Xρονικόν Aγώνος 1955-1959, Λευκωσία 2 1997, σ. 594- 623· Hγουµένου Xρυσοστόµου, H Mονή Kύκκου, ό.π., σ. 86· Σπύρου Παπαγεωργίου, Kυπριακή Θύελλα 1955-1959, Λευκωσία 1977, σ. 412-459, 500- 514· Kλ. Iωαννίδη, H Συµβολή, τ. A΄, ό.π., σ. 336. 20 αµέσως µετά την άφιξή του. Aκόµη, εντάχθηκαν στην EOKA αρκετοί Kυκκώτες µοναχοί, οι οποίοι προσέφεραν πολύτιµες υπηρεσίες, κυρίως στην τροφοδοσία και τις µετακινήσεις των ανταρτών. Aνάµεσά τους περιλαµβανόταν και ο Hγούµενος Xρυσόστοµος, ο οποίος µυήθηκε από τον Mακάριο και είχε την ευθύνη για την οικονοµική ενίσχυση του Aγώνα και τη χρηµατική στήριξη των οικογενειών των ανταρτών και των συλληφθέντων74. Για την προσφορά αυτή της Mονής Kύκκου, ο Mακάριος έκανε ξεχωριστή αναφορά σε οµιλία του, στις 15 Aυγούστου 1959, ηµέρα εορτασµού της Kοίµησης της Θεοτόκου, οπότε λειτούργησε και κήρυξε στο καθολικό της75. O Hγούµενος Xρυσόστοµος συµµετείχε επίσης στην αποστολή των Kυπρίων, που κλήθηκαν στην αγγλική πρωτεύουσα, για να συµµετάσχουν στην επικύρωση των άδικων Συµφωνιών Zυρίχης - Λονδίνου, στις 19 Φεβρουαρίου 1959. Σύµφωνα µε σχετικές µαρτυρίες, σταθµίζοντας τους κινδύνους διχοτόµησης του νησιού σε περίπτωση, που δεν επικυρώνονταν οι Συµφωνίες, παρότρυνε τον Kύπριο Aρχιεπίσκοπο να τις υπογράψει, όπως και έπραξε76. Για το συνολικό έργο του, ο Mακάριος, ως επικεφαλής της Iεράς Συνόδου, τίµησε τον πνευµατικό του πατέρα µε το «Xρυσό Mετάλλιο του Aποστόλου Bαρνάβα», στις 11 Aπριλίου 1971, οπότε εκφώνησε θερµό λόγο για την εθνική και κοινωνική του δράση77. Παρόµοια στήριξη από τη Mονή Kύκκου, τόσο σε πολιτικό, όσο και σε εκκλησιαστικό επίπεδο, ο Mακάριος αναζήτησε και µετά την εκλογή του από την ελληνοκυπριακή κοινότητα, στις 13 Δεκεµβρίου 1959, σε πρώτο πρόεδρο της Kυπριακής Δηµοκρατίας και την επίσηµη ανάληψη των καθηκόντων του, στις 16 74. Γ. Γρίβα Διγενή, Xρονικόν Aγώνος, ό.π., σ. 624· Kλ. Iωαννίδη, H Συµβολή, τ. A΄, ό.π., σ. 27, 30, 34, 78, 83, 236, τ. B΄, ό.π., σ. 782, 926· Φοίβου Πρωτοπαπά (επιµ.), Mητρώον Aγωνιστών EOKA 1955-1959, τ. Γ΄, Λευκωσία 2004, σ. 1382. Για µια συνοπτική θεώρηση της συµβολής της Mονής Kύκκου στον αγώνα της EOKA βλ. Kωστή Kοκκινόφτα, «Η συµβολή της Μονής Κύκκου στους εθνικούς αγώνες», Eνατενίσεις 6(2008)58-61. 75. Bλ. N. Nεάρχου, Άπαντα, τ. Δ΄, ό.π., σ. 66-69, όπου δηµοσιεύεται η οµιλία του. 76. Σχετικές µαρτυρίες για το περιστατικό δηµοσίευσαν οι παριστάµενοι στις συνοµιλίες Άγγελος Bλάχος, Mια φορά κι ένα καιρό ένας διπλωµάτης, τ. Δ΄, Aθήνα 1986, σ. 466· Δηµήτριος Mπίτσιος, Kρίσιµες Ώρες, Aθήνα χ.χ., σ. 120-121. 77. «H Aπονοµή του Xρυσού Mεταλλίου του Aποστόλου Bαρνάβα εις τον Hγούµενον Kύκκου Xρυσόστοµον», Aπόστολος Bαρνάβας 32(1971)110-111. 21 Aυγούστου 1960. Aνάµεσα στα στελέχη της Mονής, που συνέδραµαν στο έργο του την περίοδο αυτή, περιλαµβάνεται και ο µετέπειτα διάδοχός του στον αρχιεπισκοπικό θρόνο, Aρχιµανδρίτης Xρυσόστοµος Kυκκώτης, τον οποίο χειροτόνησε, στις 13 Aπριλίου 1968, σε Xωρεπίσκοπο Kωνσταντίας, και αργότερα, µετά την καθαίρεση από Mείζονα και Yπερτελή Σύνοδο των τριών Mητροπολιτών Πάφου (1959-1973) Γενναδίου, Kιτίου (1951-1973) Aνθίµου και Kυρηνείας (1948- 1973) Kυπριανού, ενθρόνισε σε Mητροπολίτη Πάφου, στις 29 Iουλίου 197378. Στην Iερά Σύνοδο που συγκροτήθηκε τότε περιελήφθη και ο Aρχιµανδρίτης Γρηγόριος Kυκκώτης, που ο Mακάριος χειροτόνησε, στις 31 Mαρτίου 1974, σε Mητροπολίτη Kυρηνείας, ώστε να βοηθηθεί περαιτέρω στην πολύ δύσκολη εκείνη περίοδο της εκκλησιαστικής αναταραχής79. Eπίσης, σηµαντική στήριξη στον Mακάριο παρέσχε και ο Hγούµενος Xρυσόστοµος, όπως µε την υπογραφή, την 1η Mαΐου 1973, µαζί µε τους δύο άλλους Hγουµένους των Σταυροπηγιακών Mονών Mαχαιρά Διονύσιο και Aγίου Nεοφύτου Xρυσόστοµο, σχετικού εγγράφου καταγγελίας της στάσης των τριών80. H Mονή Kύκκου παρέσχε πολύτιµη βοήθεια στον Kύπριο Aρχιεπίσκοπο και στην αντιπαράθεσή του µε τη στρατιωτική Kυβέρνηση των Aθηνών, το 1967-1974, όπως και εναντίον της παράνοµης οργάνωσης EOKA B΄, το 1971-1974, που είχε επικεφαλής τον Γρίβα - Διγενή. Eπίσης, τη µέρα του πραξικοπήµατος, στις 15 Iουλίου 1974, οπότε επεδιώχθη η εκτέλεσή του, τού παρέσχε καταφύγιο και ακολούθως οδό διαφυγής προς την Πάφο, κοντά στον Mητροπολίτη Xρυσόστοµο, από όπου αναχώρησε την εποµένη, µε ελικόπτερο των Hνωµένων Eθνών, για τη βρετανική βάση του Aκρωτηρίου και από εκεί µε αεροπλάνο αρχικά στη Mάλτα και στη συνέχεια, µέσω Λονδίνου, στη Nέα Yόρκη, όπου ζήτησε την περιφρούρηση 78. «Eκλογή και χειροτονία Xωρεπισκόπου Kωνσταντίας», Aπόστολος Bαρνάβας 29(1968)105-115· «Eκλογή νέου Mητροπολίτου Πάφου», Aπόστολος Bαρνάβας 34(1973)165-175, 262-278. 79. «Eκλογή νέου Mητροπολίτου Kυρηνείας», Aπόστολος Bαρνάβας 35(1974)50- 59, 99-133. 80. «Tο προς την A.M. τον Aρχιεπίσκοπον Kύπρου έγγραφον των Hγουµένων των Σταυροπηγιακών Mονών», Aπόστολος Bαρνάβας 34(1973)176-178. 22 της ανεξαρτησίας του νησιού81. Aλλά και αργότερα, µετά την επάνοδό του στην Kύπρο, η Mονή Kύκκου βοήθησε µε σηµαντική οικονοµική και άλλη χορηγία την προσπάθειά του στο έργο της περίθαλψης και αποκατάστασης των χιλιάδων προσφύγων και στην ανόρθωση της κατεστραµµένης οικονοµίας του τόπου. Aς σηµειωθεί ότι ο Mητροπολίτης Xρυσόστοµος υπήρξε στενός συνεργάτης του Mακαρίου και στο ιεραποστολικό έργο του στην Aνατολική Aφρική. Tον συνόδευσε δε στην Kένυα, όπου κατήλθε στις 19 Mαρτίου 1971 και πραγµατοποίησε µαζικές βαπτίσεις 5,000 περίπου ιθαγενών. O Xρυσόστοµος παρέστη επίσης στην κατάθεση θεµελίου λίθου για την ανέγερση Iερατικής Σχολής, που θα συνέβαλλε στη διάδοση και εξάπλωση της Oρθοδοξίας στην Aφρική. Συνέχισε δε αργότερα το ιεραποστολικό έργο του προκατόχου του, µεριµνώντας για την έναρξη της λειτουργίας της Σχολής, το 1982, που έλαβε το όνοµα του ιδρυτή της, Aρχιεπισκόπου Mακαρίου Γ΄, και έκτοτε στελεχώνει το Πατριαρχείο Aλεξανδρείας µε νέους κληρικούς82. H στενή σχέση του Aρχιεπισκόπου Mακαρίου µε τη Mονή Kύκκου φαίνεται και από την απόφασή του, για να ταφεί σε λόφο πλησίον της Mονής, κοντά στην τοποθεσία «Θρονίν της Παναγίας», όπου στα παλαιότερα χρόνια λιτανευόταν η θαυµατουργός εικόνα της Θεοτόκου σε περίοδο ανοµβρίας. Aνέθεσε µάλιστα, το καλοκαίρι του 1975, στον αρχιτέκτονα Aνδρέα Φιλίππου τον σχεδιασµό ταφικού µνηµείου, όπου και τελικά τοποθετήθηκε η σορός του, µερικές µέρες µετά τον θάνατό του, που συνέβη στις 3 Aυγούστου 1977, ύστερα από έµφραγµα µυοκαρδίου83. Έκτοτε στη Mονή πραγµατοποιείται ετήσιο µνηµόσυνο και τιµάται µε µεγαλοπρέπεια η µνήµη του. Σε αυτό χοροστατεί ο νυν Hγούµενος της Mονής, 81. Για τα σχετικά µε την τραγική εκείνη περίοδο βλ. την προσωπική του µαρτυρία, όπως την έγραψε ο ίδιος ο Mακάριος για την προαναφερθείσα ταινία «Mακάριος: H µεγάλη πορεία» και δηµοσίευσε ο A. Mιτσίδης, Άπαντα, τ. B΄, ό.π., σ. 638. 82. Για το ιεραποστολικό έργο του Mακαρίου βλ. «H εν Aνατολική Aφρική Oρθόδοξος Iεραποστολή και ο Aρχιεπίσκοπος Mακάριος Γ΄», στον τόµο: Aνδρέα Mιτσίδη, Άπαντα, τ. B΄, ό.π., σ. 543-554. 83. «O τάφος του Eθνάρχου. Θέλω να έχει είσοδο από τη Δύση και φως από την Aνατολή», Φιλελεύθερος, 5.8.1977. Aς σηµειωθεί ότι ο Mακάριος υπέστη έµφραγµα του µυοκαρδίου για πρώτη φορά στις 3 Aπριλίου 1977, ενώ λειτουργούσε στο Mετόχιο του Aγίου Προκοπίου. Bλ. «H ασθένεια της A.M. του Aρχιεπισκόπου», Aπόστολος Bαρνάβας 38(1977)106. 23 Mητροπολίτης Kύκκου και Tηλλυρίας Nικηφόρος, ο οποίος εκφωνεί και κατάλληλο λόγο, για το έργο και τη δράση του αείµνηστου Aρχιεπισκόπου84. Aς σηµειωθεί ακόµη, ότι στα τέλη του 2008 µεταφέρθηκε και τοποθετήθηκε σε χώρο πλησίον του τάφου του, που διαµορφώθηκε ειδικά για τον σκοπό αυτό από τον Mητροπολίτη Nικηφόρο85, το µεγάλων διαστάσεων άγαλµα του Mακαρίου, που κατασκεύασε ο γλύπτης Nικόλαος Kοτζαµάνης και το οποίο βρισκόταν στο προαύλιο της Aρχιεπισκοπής86. Tα αποκαλυπτήρια του αγάλµατος έγιναν από τον πρόεδρο της Kυπριακής Δηµοκρατίας κ. Nίκο Aναστασιάδη, στα πλαίσια των εορτασµών για τα εκατοντάχρονα από τη γέννηση του αείµνηστου Eθνάρχη, στις 3 Aυγούστου 2013, µετά την τέλεση αρχιερατικού συλλείτουργου και µνηµοσύνου του, στο καθολικό της Mονής Kύκκου. O Mακάριος υπήρξε πνευµατικό ανάστηµα της ιστορικής Mονής Kύκκου, στην οποία κατέφυγε σε ηλικία µόλις δεκατριών χρόνων. Στο πληµυρισµένο από ιστορία και βυζαντινές ψαλµωδίες περιβάλλον της, έζησε τα πρώτα νεανικά του χρόνια και έλαβε τα αναγκαία εκείνα εφόδια, που συνέτειναν ώστε να µπορέσει να ηγηθεί αργότερα του κυπριακού λαού στον αγώνα του για ελευθερία και αξιοπρέπεια. Aκόµη, η Mονή παρέσχε στον Mακάριο τη δυνατότητα να φοιτήσει αρχικά στο Παγκύπριο Γυµνάσιο και αργότερα στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστηµίου Aθηνών, ενώ ενίσχυσε και την απόφασή του για ευρύτερες µεταπτυχιακές σπουδές. Tέλος, η Mονή υπήρξε ο σταθερός συµπαραστάτης και πολύτιµος βοηθός του στην πολυτάραχη πορεία του, στηρίζοντας τις αποφάσεις και τις επιλογές του στον δύσκολο αγώνα του, για να καταστήσει την Kύπρο µια χώρα ελεύθερη και ευηµερούσα. O ίδιος σηµείωνε για τη Mονή Kύκκου τα ακόλουθα: «H Iερά Bασιλική και Σταυροπηγιακή Mονή Kύκκου αποτελεί διά τον Eλληνικόν Kυπριακόν λαόν ουχί µόνον ευσεβές θρησκευτικόν ίδρυµα και τόπον ευλαβούς χριστιανικού προσκυνήµατος, αλλά και ευρύτερον εθνικόν, πνευµατικόν και ηθικόν σύµβολον, 84. Bλ. για παράδειγµα τη σχετική όµιλία του στο µνηµόσυνο, που τελέστηκε στις 29 Iουλίου 2007, όπως δηµοσιεύτηκε στο περιοδικό Eνατενίσεις 3(2007)64-67. 85. O Aρχιεπίσκοπος Mακάριος χειροτόνησε τον Mητροπολίτη Nικηφόρο στον πρώτο βαθµό της ιερωσύνης, στις 6 Aπριλίου 1969. Bλ. «Xρονικά», Aπόστολος Bαρνάβας 30(1969)121. 86. Nικόλαου Kοτζαµάνη, O Aνδριάντας του Eθνάρχη, Λευκωσία 2010, σ. 30. 24 συνυφασµένον µε µακραίωνα ιστορίαν και παράδοσιν. Kαθηγιασµένη από την γλυκείαν µορφήν της Θεοµήτορος, περιβεβληµένη µε την βυζαντινήν αυτοκρατορικήν προστασίαν και ενισχυµένη µε τα προνόµια των βυζαντινών αρχόντων - διοικητών της Kύπρου, η Mονή Kύκκου υπήρξε η ιερά κιβωτός, εντός της οποίας διεφυλάχθη η κατά την παράδοσιν ιδιοχείρως ιστορηθείσα υπό του Aποστόλου Λουκά θαυµατουργός εικών της Θεοτόκου, συνάµα δε φυτώριον εντός του οποίου εκαλλιεργήθη η βαθεία ευσέβεια, και πνευµατική εστία, εκ της οποίας ηκτινοβόλησε το ιλαρόν φως της ακαταλύτου θρησκευτικής και εθνικής πίστεως του Kυπριακού Eλληνισµού. Yπό την στέγην της Iεράς Mονής έζησε σωρεία πεφωτισµένων πατέρων και διδασκάλων, οι οποίοι διά του έργου των συνέχισαν και συνέθεσαν την ιστορίαν και την παράδοσιν της Mονής και διετήρησαν εντός αυτής άσβεστον την θρησκευτικήν και την εθνικήν φλόγα του δουλεύοντος Eλληνικού Kυπριακού λαού. Eκ της Mονής Kύκκου προήλθον επίσκοποι και αρχιεπίσκοποι, οίτινες αξίως διηκόνησαν την Eκκλησίαν και την Πατρίδα. Mε την βοήθειαν της Mονής αυτής διεξήχθησαν και αγώνες εθνικής ελευθερίας»87. Δηµοσιεύτηκε στη Θεολογική Επετηρίδα της Ιεράς Μητρόπολης Κύκκου και Τηλλυρίας «Ενατενίσεις», τχ 20 (Λευκωσία 2013), σ. 112-127. 87. Bλ. τον χωρίς αριθµό σελίδας χειρόγραφο χαιρετισµό του Mακαρίου, που προτάσσεται των κειµένων, στον τόµο: Hγουµένου Xρυσοστόµου, H Mονή Kύκκου, ό.π.
H εισβολή στην Κύπρο και ο ρόλος του Κίσινγκερ
Του Τάσου Κοντογιαννίδη
Πέρασαν 47 χρόνια, σχεδόν μισός αιώνας, από την τουρκική εισβολή και τη διχοτόμηση της Κύπρου το 1974 και οι μεγάλοι -μαζί και ο ΟΗΕ- εξακολουθούν να αδιαφορούν για λύση του προβλήματος. Σχεδιάστηκε από τον εφιάλτη του Ελληνισμού, τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών Χένρι Κίσινγκερ και -με τη στήριξή του- εκτελέστηκε από τον Τούρκο πρωθυπουργό Μπουλέντ Ετζεβίτ, με την ανοχή του άθλιου δικτάτορα Δημητρίου Ιωαννίδη.
Η πληροφορία που δόθηκε, η οποία ήταν καταχωνιασμένη στα «αραχνιασμένα ράφια της μνήμης» κάποιων ανθρώπων, βεβαιώνει ότι το σχέδιο Κίσινγκερ για την Κύπρο, από τη διχοτόμηση της οποίας προσδοκούσαν οι ΗΠΑ μελλοντικά διευκολύνσεις λόγω της στρατηγικής της θέσης, είχε τεθεί σε εφαρμογή το 1972!
Η παγίδα στήθηκε με αφορμή την επιστολή των τριών μητροπολιτών Κιτίου, Πάφου και Κυρήνειας, που ζητούσαν την παραίτηση του Μακαρίου από την κοσμική εξουσία. Συνέταξαν την επιστολή -με την παρότρυνση κατευθυνόμενων εξωυπηρεσιακών παραγόντων- και την απέστειλαν στον Γεώργιο Παπαδόπουλο την 1η Μαρτίου 1972.
| Επιστολή Αγίου Παϊσίου για την αντικανονική «καθαίρεση» του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ΄ και τα γεγονότα του 1974 στην Κύπρο |
Ο προσφάτως διακυρυχθείς άγιος της Εκκλησίας μας μοναχός Παίσιος Αγιορείτης σε επιστολή του στον αδελφό Ε. στις 11 Αυγούστου 1974, η οποία περιέχεται στο βιβλίο: Γέροντος (Ὁσίου) Παϊσίου ἐπιστολή ἀρ. 65, από το βιβλίο Γ.Α. (επιμ.), Γέροντος Παϊσίου, Ἁγιορείτου, Διδαχὲς καὶ Ἀλληλογραφία, (ἐκδ.) Ἡ Μεταμόρφωσις τοῦ Σωτῆρος, Μήλεσι 2007, σσ. 209-210. Αναφέρεται στην αντικανονική «καθαίρεση» του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ΄ την 7η Μαρτίου 1973 από τους τρεις Μητροπολίτες γράφοντας τα εξής: «Πολλούς χαιρετισμούς σ’ αυτούς που ασχοληθήκανε με τον Μακάριο και τον κτυπήσανε για αντικανονικό μαζί με τους Αγγλοαμερικάνους και τους Τούρκους, οι οποίοι χρησιμοποιήσανε το Πηδάλιο μαζί με τους πατέρας (τους αδιάκριτους της εποχής μας)», αλλά και στα τραγικά γεγονότα που ακολούθησαν. Ολόκληρη η Επιστολή του Αγίου Τίμιος Σταυρός, τη 11-8-74 Αγαπητέ μου αδελφέ Ε. Χαίρε. Πέρασα από την Αθήνα περαστικός αλλά δε μπόρεσα να σας δω, λείπατε. Φυσικά, για δύο ημέρες κατέβηκα στο Ι. Ησυχαστήριο Σουρωτής (για μια συνάντηση) και από εκεί εκτάκτως στον Όσιο Πατάπιο, Λουτράκι, (για μια άλλη συνάντηση). Πηγαίνοντας είχα 3 ώρες διαθέσιμες, δύο για την Ε.σ., που δεν μπορεί να έλθει στο Άγιον Όρος και μία για τον Ε. που μπορεί. Ίσως να μην ήτο ανάγκη. Χάρηκα πολύ που ταχτοποιηθήκατε και έχετε ειρήνη. Ο Καλός Θεός ας δώσει και γενικά σ’ όλον τον κόσμο την διπλή ειρήνη (την εσωτερική και εξωτερική). Αμήν. Χάρηκα επίσης που σας ανέλαβε ο πατήρ Πορφύριος. Μην τον αφήνετε ούτε να πεθάνει. Θα σας βοηθήσει κατά πάντα. Εγώ θα εύχομαι να σας χαρίζει υγείαν ο Θεός εις δόξαν Του. Δεν έχω τίποτε άλλο. Πολλούς χαιρετισμούς σ’ αυτούς που ασχοληθήκανε με τον Μακάριο και τον χτυπήσανε για αντικανονικό μαζί με τους Αγγλοαμερικανούς και τους Τούρκους, οι οποίοι χρησιμοποιήσανε το Πηδάλιο μαζί με τους πατέρας (τους αδιάκριτους της εποχής μας). Λες και όλα που γίνονται είναι όλα κανονικά, και η αντικανονικότητα του Μακαρίου είχε μείνει. Τώρα, μετά από πολλά θύματα και καταστροφές (και αυτά που δεν λέγονται) που υπέστησαν οι αδελφοί μας Κύπριοι και οι αδελφές μας από τους βαρβάρους και βρωμερούς Τούρκους, συγκατατεθήκανε να επανέλθουν στην προηγούμενη κατάσταση που βρίσκονταν η Κύπρος επί Μακαρίου. Ο Θεός να μας ελεήσει, αδελφέ μου Ε, και καλή σύνεση να δίδει στους πατέρας της Εκκλησίας μας. Αμήν. Σου έγραψα τον πόνο μου, γιατί δεν είναι εύκολο να τον πω οπουδήποτε, γιατί ό,τι έγινε έγινε. Με αγάπη Χριστού Πολλούς χαιρετισμούς στην αδελφή Ε.σ. και σ’ όλους τους γνωστούς. Ο αδελφός σας, Μ. Παΐσίος |
συνεχεια αρθρου
Ο Παπαδόπουλος θεώρησε την κίνηση των τριών μητροπολιτών «πολύ ενδιαφέρουσα, εξυπηρετούσα τα εθνικά συμφέροντα» (απομάκρυνση του Μακαρίου και ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα). Ετσι, συγκάλεσε το «Συμβούλιο του Στέμματος» υπό την προεδρία του Ζωιτάκη για να συζητηθεί η επιστολή. Πριν από τη συνεδρίαση, ο Παττακός δέχθηκε προσωπικό τηλεφώνημα από τον πρέσβη στο Λονδίνο, στρατηγό Σορόκο, που τον ενημέρωσε ότι «η βρετανική κυβέρνηση είναι αντίθετη στην ανατροπή του Μακαρίου και θα αντιδράσει αν η Ελλάδα ενδώσει στο αίτημα των τριών μητροπολιτών».
Ο Παττακός θεώρησε πολύ σοβαρή την πληροφορία και ζήτησε από τον Σορόκο να έρθει αμέσως στην Αθήνα. Στη συνεδρίαση, ο Γ. Παπαδόπουλος, άκουσε όλες τις απόψεις. Μόνο οι Παττακός, Ξανθόπουλος-Παλαμάς εξέφρασαν ζωηρές επιφυλάξεις. Την επομένη, ο Παπαδόπουλος δέχθηκε τους Παττακό και Σορόκο, οι οποίοι του μίλησαν για τον δυσμενή αντίκτυπο που θα είχε στο εξωτερικό μια τέτοια ενέργεια. Ο Παπαδόπουλος πείστηκε και δεν έπεσε στην παγίδα των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών, την οποία, όμως δεν απέφυγε ο Ιωαννίδης δύο χρόνια μετά. Εκείνος που πίεσε τον Σορόκο φορτικά να μιλήσει στον Παττακό, για να προλάβουμε εθνικές περιπέτειες, ήταν ο πρέσβης Λεωνίδας Παπάγος.
Ο Βρετανός πρωθυπουργός Τζέιμς Κάλαχαν, σε μια αποκαλυπτική ομολογία του το 1999 στους «Τimes», είπε: «Η κρίση στην Κύπρο τον Ιούλιο του 1974 μου έδωσε τις πλέον εφιαλτικές στιγμές της πολιτικής μου καριέρας. Η βρετανική κυβέρνηση είχε στείλει τότε σημαντική ναυτική δύναμη και ζήτησε από τις ΗΠΑ να συμμετάσχουν με τον 6ο Στόλο σε κοινή επιχείρηση παρέμβασης για να εμποδίσουν την τουρκική εισβολή. Ο Κίσινγκερ όχι μόνο απάντησε αρνητικά στο σχέδιό μας, αλλά απείλησε και με αυστηρό βέτο!».
Τουρκία και Κύπρο για να εμποδίσει την απόβαση. Ο Κίσινγκερ οργίστηκε. «Σταμάτα να είσαι τόσο συναισθηματικός με τους Ελληνες!», του απάντησε. Τα κλιμάκια της ΚΥΠ ειδοποιούσαν από τη Λευκωσία ότι ο τουρκικός στόλος πλέει νοτίως προς Κύπρο, αλλά η Αθήνα καθησύχαζε: «Μην ακούτε τι λένε, οι Τούρκοι δεν θα εισβάλουν, κάνουν άσκηση…».
Με το άνοιγμα των αρχείων του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, αποκαλύφθηκε ο βρόμικος ρόλος του Κίσινγκερ απέναντι στον Ελληνισμό. «Αποκοίμιζε» τον Πρόεδρο Νίξον με τις δήθεν ανησυχίες του ότι ο Μακάριος θα στραφεί στον κομμουνισμό και στο ανατολικό μπλοκ και εισηγείτο να μείνουν οι ΗΠΑ μακριά από την Κύπρο!
Το πόσο γλοιώδης και κυνική ήταν η συμπεριφορά του απέναντι στον Μακάριο φαίνεται από τον διάλογο που είχαν όταν συναντήθηκαν παρουσία του πρέσβη στην Κύπρο Ουίλιαμ Κρόφορντ:
Κίσινγκερ: «Μακαριώτατε, είμαι πολύ χαρούμενος που σε καλωσορίζω στην Ουάσιγκτον. Θέλω να ξέρεις ότι έχουμε μεγάλο σεβασμό για εσένα. Αισθανόμαστε ότι είσαι πολύ μεγάλος για το νησί σου. Μάλιστα, εάν το επιλέξεις, θα μπορούσες να γίνεις Πρόεδρος ή πρωθυπουργός της Ελλάδος… Τώρα, εάν, Μακαριώτατε, ήσουν γενικός γραμματέας της Σοβιετικής Ενωσης, αυτό θα μας δημιουργούσε μεγάλα προβλήματα, έχοντας αντίπαλο κάποιον σαν κι εσένα. Μακαριώτατε, όταν είμαι μαζί σου, πραγματικά αισθάνομαι ότι μου αρέσεις…».
Μακάριος: «Δρ. Κίσινγκερ, αυτό θα διαρκέσει μόνο για περίπου πέντε λεπτά αφού χωρίσουμε. Ετσι δεν είναι;». Το χαμόγελο του Κίσινγκερ πάγωσε στο πρόσωπό του…
Δημήτριος Ιωαννίδης
| Δημήτριος Ιωαννίδης | |
|---|---|
| Γέννηση | 13 Μαρτίου 1923 Αθήνα |
| Θάνατος | 16 Αυγούστου 2010 Πειραιάς |
| Ενταφιασμός | Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών |
| Χώρα | Ελλάδα .svg){kind=small} |
| Κλάδος | Ελληνικός Στρατός Ξηράς  |
| Εν ενεργεία | 1941 - 24 Αυγούστου 1974 |
| Βαθμός | Ταξίαρχος(ΠΖ)  (στις 21 Ιουνίου 1976 καθαιρέθηκε και υποβιβάστηκε σε στρατιώτη) |
| Μονάδες | Διοικητής Τάγματος της 12ης Μεραρχίας Ελληνική Δύναμη Κύπρου ΓΕΣ |
| Διοικήσεις | Αρχηγός του Τάγματος της Σχολής Ευελπίδων Διοικητής Ε.Σ.Α. |
| Μάχες/πόλεμοι | Μάχη της Κρήτης Ελληνικός εμφύλιος πόλεμος (1946-1949) |
| Τιμές | Πέντε Χρυσά Αριστεία Ανδρείας  |
| Ιδιότητα | Δικτάτορας (Χούντα των Συνταγματαρχών) Έγκλειστος των φυλακών Κορυδαλλού για το έγκλημα της εσχάτης προδοσίας |
| δεδομένα () | |
Ο Δημήτριος Ιωαννίδης (13 Μαρτίου 1923 - 16 Αυγούστου 2010) ήταν Έλληνας στρατιωτικός και δικτάτορας. Διαδραμάτισε πρωταγωνιστικό ρόλο στο πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967 διατελώντας κατά τη διάρκεια αυτής διοικητής της ΕΣΑ. Τον Νοέμβριο του 1973 ηγήθηκε δικού του νέου πραξικοπήματος ανατρέποντας τον Γεώργιο Παπαδόπουλο και αναλαμβάνοντας ο ίδιος αφανώς τη διακυβέρνηση της χώρας, εξ ου και το παρωνύμιο ο "αόρατος δικτάτωρ". Τέλος, επιδιώκοντας την ανατροπή του αρχιεπισκόπου Μακαρίου οργάνωσε το Πραξικόπημα του 1974 με αποτέλεσμα την τουρκική εισβολή στην Κύπρο.
Βιογραφικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Γεννήθηκε στις 13 Μαρτίου 1923 στην Αθήνα και προερχόταν από εύπορη[1] σχετικά οικογένεια. Όπως πάντως αποκαλύφθηκε τελευταία καταγόταν από Ρωμανιώτες Εβραίους, από παλιά εγκατεστημένους στα Γιάννενα.[2] Εισήλθε στη Σχολή Ευελπίδων και το 1943 έγινε ανθυπολοχαγός[3]. Συμμετείχε[4] στη μάχη της Κρήτης και στη συνέχεια εντάχθηκε[1][4] στην αντιστασιακή οργάνωση ΕΟΕΑ του ΕΔΕΣ. Το 1952 αποφοίτησε από τη Σχολή Πεζικού, το 1954 από τη Σχολή Ατομικού - Βιολογικού και Χημικού Πολέμου και το 1956 από τη Σχολή Πολέμου.[1] Το 1961 επισκέφθηκε τη Δυτική Γερμανία με σκοπό να παρακολουθήσει εκπαιδευτικά προγράμματα για μονάδες πεζικού.[1] Την περίοδο 1945 - 1949 υπηρέτησε[1] σε τάγματα Εθνοφυλακής, στην ταξιαρχία Ρίμινι και στη Μακρόνησο. Το 1951 συμμετείχε[5] στο κίνημα του ΙΔΕΑ, του οποίου υπήρξε μέλος[5] από το 1945. Συγκεκριμένα κατά το κίνημα εκείνο υπηρετώντας ο Δ. Ιωαννίδης στο ΚΕΒΟΠ στο Χαϊδάρι, φέροντας τον βαθμό του λοχαγού, επιβιβάζοντας το λόχο του σε στρατιωτικά οχήματα κατέλαβε το ΓΕΕΘΑ. Για την πράξη του εκείνη διώχθηκε πλην όμως η τότε κυβέρνηση παρέσχε αμνηστία και επαναφορά στο στράτευμα όλων των επίορκων συνωμοτών του κινήματος.[6] Παράλληλα με την επιτελική εκπαίδευση το 1956 στη σχολή πολέμου δεν έπαψε να συμμετέχει σε παράνομες συνωμοτικές συγκεντρώσεις με έντονη δράση που έγιναν αντιληπτές από τον αντικαταστάτη του Σόλωνος Γκίκα, αντιστράτηγο Π. Νικολόπουλο που αν και διέταξε ο τελευταίος τη σύλληψη και καταδίκη των συνωμοτών τελικά απομακρύνθηκε ο ίδιος από την τότε κυβέρνηση για να ησυχάσει το στράτευμα.[6]Παραλίκας Δ., Συνωμοσίες ΙΔΕΑ και ΑΣΠΙΔΑ (κράτος και παρακράτος), Αθήνα 1979, σελ.70</ref> Το 1959 μετατέθηκε στο επιτελείο του Γενικού Επιτελείου Στρατού, το 1963 τοποθετήθηκε στην Κύπρο, το 1964 προήχθη σε αντισυνταγματάρχη και το 1966 διορίστηκε διοικητής του τάγματος της Σχολής Ευελπίδων.[3]
Το 1956 ανέλαβε την αρχηγία της συνωμοτικής ομάδας αξιωματικών η οποία το 1967 θα πραγματοποιούσε το πραξικόπημα.[1] Το 1959 η αρχηγία της ομάδας πέρασε στον Δημήτριο Παττίλη αλλά ο Ιωαννίδης παρέμεινε μέλος.[1] Από τη θέση του διοικητή της σχολής Ευελπίδων διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην επιβολή και εδραίωση της δικτατορίας. Μετά την επιτυχημένη ανατροπή της κυβέρνησης διορίστηκε αρχηγός της ΕΣΑ και τον Αύγουστο του 1969 έγινε διευθυντής του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας. Το 1970 προήχθη στον βαθμό του συνταγματάρχη και το 1973 σε ταξίαρχο.
Με τον διορισμό του Σπυρίδωνα Μαρκεζίνη στη θέση του πρωθυπουργού, ο Γεώργιος Παπαδόπουλος, που είχε στο μεταξύ αναλάβει πρόεδρος της Δημοκρατίας, προσπάθησε να φιλελευθεροποιήσει το καθεστώς του και να οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές. Ο Ιωαννίδης ως εκφραστής της αδιάλλακτης "σκληροπυρηνικής" πτέρυγας του καθεστώτος, ήταν αντίθετος σε κάθε επικείμενη φιλελευθεροποίηση.[1] Έχοντας οργανώσει τον δικό του μηχανισμό είχε αρχίσει ήδη να προετοιμάζει την ανατροπή Παπαδόπουλου. Τον Αύγουστο του 1973 απομακρύνθηκε από τη διοίκηση της ΕΣΑ αλλά ύστερα από πιέσεις επανήλθε στη θέση του.[1] Η εξέγερση του Πολυτεχνείου σε συνδυασμό με την επικρατούσα κατάσταση αποτέλεσε την ευκαιρία για την ανατροπή του Παπαδόπουλου. Έτσι στις 25 Νοεμβρίου 1973 ο Ιωαννίδης επικεφαλής πολλών αξιωματικών ανέτρεψε τον Γεώργιο Παπαδόπουλο και την κυβέρνηση Μαρκεζίνη, θέτοντας αμφότερους (Μαρκεζίνη - Παπαδόπουλο) σε περιορισμό.
Το καθεστώς Ιωαννίδη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Με την ανάληψη της εξουσίας τοποθέτησε στην προεδρία της Δημοκρατίας τον Φαίδωνα Γκιζίκη, στην πρωθυπουργία τον Αδαμάντιο Ανδρουτσόπουλο, υπουργό Εθνικής Αμύνης τον υποστράτηγο Ευστάθιο Λατσούδη κ.ά. τους οποίους όρκισε ο τότε μητροπολίτης Ιωαννίνων και μετέπειτα αρχιεπίσκοπος Σεραφείμ. Ουσιαστικός όμως αρχηγός ήταν ο ίδιος, ο οποίος προτιμούσε να εργάζεται σε παρασκηνιακό επίπεδο λαμβάνοντας τότε τον βαθμό του ταξίαρχου. Διακηρυγμένος στόχος[4] του ήταν ο απόλυτος έλεγχος της πολιτικής ζωής από τον στρατό και η προκήρυξη εκλογών το 1978. Απώτερος στόχος όμως ήταν η ανατροπή του Αρχιεπίσκοπου Μακαρίου, την οποία και πέτυχε τον Ιούλιο του 1974. Η ανατροπή αυτή όμως έδωσε την αφορμή[7] για την εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο, την ώρα που ο ίδιος καθησύχαζε[7] τους Κυπρίους πως δεν τίθεται θέμα εισβολής. Στις 23 Ιουλίου του ίδιου έτους η ηγεσία του καθεστώτος συνεδρίασε αποφασίζοντας ομόφωνα, πλην του Ιωαννίδη, να παραδώσει την εξουσία στους πολιτικούς.[8] Στις 2 Αυγούστου τέθηκε σε διαθεσιμότητα ενώ στις 24 Αυγούστου αποστρατεύθηκε.[8] Με απόφαση του Ευάγγελου Αβέρωφ - Τοσίτσα είχε προαχθεί σε υποστράτηγο.
Στη συνέχεια βάσει της Συντακτικής Πράξης της 3ης Σεπτεμβρίου 1974 όρισε την παραπομπή του Ιωαννίδη και των υπόλοιπων πρωτεργατών της Χούντας στο Πενταμελές Εφετείο Αθηνών.[9] Στις 15 Ιανουαρίου 1975 εκδόθηκε το Δ΄ Ψήφισμα της Ε΄ Αναθεωρητικής Βουλής που όριζε τη διενέργεια δίκης των "Απριλιανών" μετά από μήνυση των δικηγόρων Αλέξανδρου Λυκουρέζου και Ευάγγελου Γιαννόπουλου που είχε καταθέσει πρώτος από τον προηγούμενο Σεπτέμβριο. Η Δίκη τελικά ξεκίνησε έξι μήνες μετά, στις 28 Ιουλίου, ημέρα Δευτέρα, στη δικαστική αίθουσα των γυναικείων φυλακών Κορυδαλλού, όπου στο μεταξύ είχε γίνει η μεταγωγή των Απριλιανών από την Κέα και διήρκεσε ακριβώς ένα μήνα, μέχρι 29 Αυγούστου. Κατά τη διάρκεια της δίκης ούτε μία φορά δεν διασταύρωσε το βλέμμα του με τον Γ. Παπαδόπουλο. Τελικά σύμφωνα με την απόφαση που εκδόθηκε, όπως αυτή στη συνέχεια μετατράπηκε, ο Δ. Ιωαννίδης καταδικάστηκε σε στρατιωτική καθαίρεση, ισόβια κάθειρξη για το αδίκημα της εσχάτης προδοσίας και σε 10 έτη κάθειρξη για το αδίκημα της στάσης, καθώς και σε ισόβια για ηθική αυτουργία σε ανθρωποκτονίες και συνολική κάθειρξη 25 ετών για ηθική αυτουργία σε απόπειρα ανθρωποκτονίας για την εξέγερση του Πολυτεχνείου. Ακόμη, καταδικάστηκε σε φυλάκιση 14 ετών για το αδίκημα της ηθικής αυτουργίας σε ένωση προς στάση αξιωματικών εν ενεργεία, εν καιρώ γενικής επιστρατεύσεως και άλλες μικρότερες ποινές, (δηλαδή επί αδικημάτων που προβλέπει ο ΣΠΚ). Αρχικά καταδικάστηκε σε θάνατο (1975), (που τότε ίσχυε η ποινή του θανάτου) αλλά η ποινή μετατράπηκε σε ισόβια, χωρίς να το ζητήσει ο ίδιος.[10] Μαζί με τον Ντερτιλή, ήταν οι μόνοι που απέμειναν φυλακισμένοι, καθώς αρνήθηκε να ζητήσει χάρη.
Απεβίωσε στις 16 Αυγούστου 2010 από θερμοπληξία στο Κρατικό Νοσοκομείο Νίκαιας που είχε διακομισθεί για λόγους υγείας.[11] Ήταν παντρεμένος και δεν είχε παιδιά.
Κατάθεση στην Εξεταστική Επιτροπή για τον Φάκελο της Κύπρου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Ιωαννίδης κατέθεσε ως μάρτυρας στην Ειδική Εξεταστική Επιτροπή για τον «Φάκελο της Κύπρου» (21 Φεβρουαρίου 1986 - 31 Οκτωβρίου 1988) που είχε συστήσει η κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου. Η κατάθεσή του δόθηκε στις 7 Μαΐου 1987 και μετήχθη στη Βουλή υπό δρακόντεια μέτρα ασφαλείας τα οποία επέβλεπε προσωπικά ο τότε αρχηγός της Ελληνικής Αστυνομίας Νίκων Αρκουδέας.[12] Σε αντίθεση με τον Γεώργιο Παπαδόπουλο ο οποίος στη δική του κατάθεση ήταν πολύ ομιλητικός (κατέθετε για περίπου εννέα ώρες) ο Ιωαννίδης υπήρξε εξαιρετικά φειδωλός και δεν βοήθησε καθόλου το έργο της Επιτροπής, περιοριζόμενος στο να κατηγορήσει τον Παπαδόπουλο για την απόσυρση της ελληνικής μεραρχίας το 1967.[12] Αποχωρώντας από την αίθουσα της εξέτασής του, παρέδωσε χειρόγραφο κείμενό του στους δημοσιογράφους, όπου ισχυριζόταν τα εξής:[12]
Η συνέντευξη που δημοσιοποιήθηκε μετά το θάνατο του Ιωαννίδη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τον Ιούλιο του 2009 ο Ιωαννίδης έδωσε συνέντευξη μέσα στη φυλακή στο δημοσιογράφο Γιώργο Φράγκο, η οποία δημοσιεύθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2010, δηλαδή μετά το θάνατό του. Σε αυτή, ο Ιωαννίδης κατηγόρησε το ΚΚΕ και την καραμανλική Δεξιά, υποστηρίζοντας ότι έχουν έναν παράξενο έρωτα και αλληλοσυμπληρώνονται.[13] Αντίθετα, επαίνεσε το ΠΑΣΟΚ λέγοντας ότι αυτό μόνο προσπάθησε να αποκαλύψει την αλήθεια στην Εξεταστική Επιτροπή για το Κυπριακό και πρόσθεσε ότι τις καλύτερες μέρες του στη φυλακή τις πέρασε επί των ημερών του ΠΑΣΟΚ.[13]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8 Τι έλεγε η CIA για τον Ιωαννίδη, από την εφημερίδα "Το Βήμα"
- ↑ Ανδρουλάκης, Μίμης (2019). Αγάπη Μέδουσας. Ιστορική προδοσία γραμμένη στο κύμα. Αθήνα: Πατάκης.
- ↑ 3,0 3,1 Ε΄ Ιστορικά, Οι δικτατορίες του 20ου αιώνα, ένθετο της Ελευθεροτυπίας, Αθήνα 2003, τεύχος 130, σελ.23
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Ε΄ Ιστορικά, 21η Απριλίου, έργα, ημέρες, συνέπειες, ένθετο της Ελευθεροτυπίας, Αθήνα 2001, τεύχος 79, σελ.24
- ↑ 5,0 5,1 Το τέλος του «αόρατου δικτάτορα», από την εφημερίδα "Το Βήμα"
- ↑ 6,0 6,1 Παραλίκας Δ., Συνωμοσίες ΙΔΕΑ και ΑΣΠΙΔΑ (κράτος και παρακράτος), Αθήνα 1979, σελ.43
- ↑ 7,0 7,1 Ε΄ Ιστορικά, Κύπρος 1974, ένθετο της Ελευθεροτυπίας, Αθήνα 2003, τεύχος 194, σελ.25
- ↑ 8,0 8,1 Ε΄ Ιστορικά, Η αποκατάσταση της Δημοκρατίας, ένθετο της Ελευθεροτυπίας, Αθήνα 2003, τεύχος 195, σελ.15
- ↑ Ε΄ Ιστορικά, Η αποκατάσταση της Δημοκρατίας, ένθετο της Ελευθεροτυπίας, Αθήνα 2003, τεύχος 195, σελ.45
- ↑ Γιατί δεν αποφυλακίζεται; Αρχειοθετήθηκε 2012-04-30 στο Wayback Machine., άρθρο της εφημερίδας "Το Βήμα"
- ↑ Πέθανε ο Δημήτρης Ιωαννίδης, από την ιστοσελίδα Capital.gr
- ↑ 12,0 12,1 12,2 Η Καθημερινή, Παρασκευή 8 Μαΐου 1987, σελ. 1-2
- ↑ 13,0 13,1 Ελεύθερος Κόσμος, 9 Σεπτεμβρίου 2010 «Ο Ιωαννίδης μου είπε»
Εξωτερικοί Σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Greece: Implications of the Coup, 7 December 1973 Αρχειοθετήθηκε 2016-03-04 στο Wayback Machine., έκθεση της CIA για το πραξικόπημα Ιωαννίδη.
- Το πραξικόπημα του Ιωαννίδη και οι εκτιμήσεις της ΣΤΑΖΙ.
- Απολογία Ιωαννίδη στη δίκη των πρωταιτίων του πραξικοπήματος Μακεδονία 15/5/1975
- Απολογία Ιωαννίδη στη δίκη του Πολυτεχνείου Μακεδονία 12/12/1975
Έναρξη δίκης των κατηγορουμένων για τα γεγονότα του Πολυτεχνείου στις Φυλακές Κορυδαλλού (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)- Δίκη των βασανιστών ΕΑΤ-ΕΣΑ στις Φυλακές Κορυδαλλού (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
Χένρυ Κίσινγκερ
| Χένρυ Άλφρεντ Κίσινγκερ Henry Alfred Kissinger | |
|---|---|
 | |
| 56ος Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ | |
| Περίοδος 22 Σεπτεμβρίου 1973 – 20 Ιανουαρίου 1977 | |
| Πρόεδρος | Ρίτσαρντ Νίξον Τζέραλντ Φορντ |
| Αναπληρωτής | Κένεθ Ρας Ρομπερτ Ίνκερσολ Τσαρλς Ρόμπινσον |
| Προκάτοχος | Ουίλιαμ Ρότζερς |
| Διάδοχος | Σάιρους Βανς |
| 8ος Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας των Ηνωμένων Πολιτειών | |
| Περίοδος 20 Ιανουαρίου 1969 – 3 Νοεμβρίου 1975 | |
| Πρόεδρος | Ρίτσαρντ Νίξον Τζέραλντ Φορντ |
| Προκάτοχος | Ουόλτ Ρόστοου |
| Διάδοχος | Μπρεντ Σκόουκροφτ |
| Προσωπικά στοιχεία | |
| Γέννηση | 27 Μαΐου 1923, Βαυαρία, Γερμανία |
| Εθνότητα | Γερμανική |
| Υπηκοότητα | Αμερικανική |
| Πολιτικό κόμμα | Ρεπουμπλικανικό Κόμμα (ΗΠΑ) |
| Σύζυγος | Ανν Φλάισερ (1949–1964) Νάνσυ Μάτζινς (1974 - σήμερα) |
| Σπουδές | Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ (BA, MA, Ph.D.) |
| Υπογραφή |  |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Χένρυ Άλφρεντ Κίσινγκερ (αγγλικά: Henry Alfred Kissinger, 27 Μαΐου 1923), είναι Γερμανο-Αμερικανός πολιτικός, διπλωμάτης, ακαδημαϊκός, καθηγητής πολιτικής επιστήμης και διεθνών σχέσεων και συγγραφέας, που υπηρέτησε ως 56ος υπουργός Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών, από το 1973 έως το 1977 υπό τους προέδρους Ρίτσαρντ Νίξον (1973-1974) και Τζέραλντ Φορντ (1974-1977). Επίσης, από το 1969 έως το 1975, υπηρέτησε και ως Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας των Ηνωμένων Πολιτειών στη προεδρία Νίξον και στην προεδρία του προεδρία Φορντ. Είναι μέλος του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος.
Επιπλέον, το 2002, διατέλεσε πρόεδρος της Επιτροπής της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 («Επιτροπή 9/11»), προκειμένου να διερευνηθούν πλήρως οι τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ο Κίσινγκερ, θεωρείται ως μία από τις σημαντικότερες φιγούρες της διεθνούς πολιτικής και διπλωματίας κατά τον 20ο και τον 21ο αιώνα, καθώς και μία από τις πιο αμφιλεγόμενες.[1][2]Σύμφωνα με πολλούς μελετητές των Διεθνών Σχέσεων, η θητεία του ως Υπουργός Εξωτερικών, ήταν εξαιρετικά αποτελεσματική και επιτυχημένη.[3]
Το 1973, έλαβε Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης, για τις ένεργειες που πραγματοποίησε για την κατάπαυση του πυρός στον Πόλεμο του Βιετνάμ.
Αποτελεί το γηραιότερο εν ζωή πρώην μέλος του Υπουργικού Συμβουλίου των Ηνωμένων Πολιτειών και το τελευταίο επιζών μέλος του Υπουργικού Συμβουλίου του Ρίτσαρντ Νίξον.[4](βλεπε δολοφονια Κενεντυ)
Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Κίσινγκερ γεννήθηκε στη Γερμανία ως Χάιντς Άλφρεντ Κίσινγκερ (Heinz Alfred Kissinger) από Γερμανοεβραίους γονείς. Ο πατέρας του Λούις Κίσσινγκερ (αγγλ. Louis Kissinger, 1887-1982) ήταν δάσκαλος και η μητέρα του Πάουλα (Στερν) Κίσσινγκερ (1901-1998) νοικοκυρά. Σε νεαρή ηλικία, αγαπημένη του ασχολία ήταν το ποδόσφαιρο και μάλιστα υπήρξε παίκτης του νεανικού τμήματος της ποδοσφαιρικής ομάδας «Γκρόιτερ Φιρτ», μίας απ' τις καλύτερες τότε ομάδες της Γερμανίας. Μαζί με τους γονείς του, το 1938 διέφυγαν ΗΠΑ, στην Νέα Υόρκη υπό την απειλή του ναζιστικού καθεστώτος. Εκεί φοίτησε στο Λύκειο Τζωρτζ Ουάσινγκτον, όπου μετά τον πρώτο χρόνο παρακολουθούσε νυκτερινά μαθήματα, ενώ την ημέρα εργαζόταν σε εργοστάσιο. Κατόπιν, σπούδασε λογιστικά στο Σίτυ Κόλλετζ Νέας Υόρκης, συνεχίζοντας παράλληλα να εργάζεται.
Το 1943 οι σπουδές του διακόπηκαν, όταν κλήθηκε να υπηρετήσει στον Αμερικανικό Στρατό. Κατά την ακόλουθη περίοδο συμμετείχε σε επιχειρήσεις του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, μεταξύ των οποίων σε αποστολή στο Κρέφελντ και Ανόβερο της Γερμανίας. Μετά τον πόλεμο συνέχισε τις σπουδές του σε μεταπτυχιακό και διδακτορικό επίπεδο. Έλαβε διδακτορικό δίπλωμα Πολιτικών Επιστημών από το Χάρβαρντ το 1954: η διατριβή του είχε τίτλο «A World Restored: Metternich, Castlereagh and the Problems of Peace 1812-1822».[5] Το θέμα της διατριβής του -οι διασκέψεις και τα συνέδρια που οδήγησαν στην σχεδίαση και κατοχύρωση του νέου διεθνούς συστήματος μετά την ήττα του Ναπολέοντα- προκάλεσε μεγάλη εντύπωση καθώς εκείνη την εποχή (απόγειο του Ψυχρού Πολέμου) όλοι σχεδόν οι Αμερικανοί πολιτικοί επιστήμονες ασχολούνταν με θέματα όπως ο κομμουνισμός, τα πυρηνικά όπλα, οι τεχνικές ανταρτοπολέμου κτλ.
Το 1957, με την έκδοση του βιβλίου «Nuclear Weapons and Foreign Policy»[6] έγινε για πρώτη φορά γνωστός ως αξιόπιστος σχολιαστής σε θέματα διεθνών σχέσεων. Ακολούθησε ακαδημαϊκή καριέρα στο Χάρβαρντ, αλλά παράλληλα συμμετείχε σε διάφορες κυβερνητικές υπηρεσίες και επιτροπές που αφορούσαν την εξωτερική πολιτική και ασφάλεια των Ηνωμένων Πολιτειών.
Εξωτερική Πολιτική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μετά το 1969, ο Κίσινγκερ ήταν υπεύθυνος για το «άνοιγμα» των διπλωματικών σχέσεων των ΗΠΑ με την κομμουνιστική Κίνα του Μάο Τσε Τουνγκ και την ύφεση (détente) της ψυχροπολεμικής ρητορικής και έντασης με τη Σοβιετική Ένωση του Λεονίντ Μπρέζνιεφ. Ως αποτέλεσμα των επαφών του με τον Κινέζο πρωθυπουργό Τσου Ενλάι, συμφωνήθηκε μία ενιαία αμερικανοκινεζική αντισοβιετική στρατηγική στα πλαίσια κοινών κρατικών συμφερόντων. Ο Κίσινγκερ υποστήριξε ότι αυτή η συμφωνία αποτελεί απόδειξη της υπεροχής των συμφερόντων έναντι της ιδεολογίας στην χάραξη διεθνούς πολιτικής. Λόγω δε της συμβολής του στην κατάπαυση του πυρός και την απόσυρση των ΗΠΑ από το Βιετνάμ, του απονεμήθηκε το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης 1973 –αν και η κατάπαυση πυρός δεν είχε τελικά διάρκεια. Ταυτόχρονα, όμως, υπό την καθοδήγησή του η αμερικανική κυβέρνηση στήριξε αποφασιστικά διάφορα αυταρχικά καθεστώτα, μεταξύ των οποίων η ελληνική Χούντα των Συνταγματαρχών και η χούντα του στρατηγού Αουγούστο Πινοσέτ στη Χιλή.
Πολυγραφότατος, ο Κίσινγκερ είναι από τους πιο γνωστούς υποστηρικτές της σχολής του ρεαλισμού στις διεθνείς σχέσεις, η οποία υποστηρίζει ότι η εξωτερική πολιτική ενός κράτους πρέπει να χαράσσεται με αποκλειστικό γνώμονα το εθνικό συμφέρον, αγνοώντας παράγοντες όπως οι ηθικο-φιλοσοφικές πεποιθήσεις της εκάστοτε κυβέρνησης ή τα ανθρώπινα δικαιώματα. Έτσι, έχει γίνει στόχος έντονης κριτικής από αριστερούς λόγω της υποστήριξής του προς δικτατορικά καθεστώτα εφόσον αυτά εξυπηρετούν τα συμφέροντα των ΗΠΑ, αλλά και από νεοσυντηρητικούς, τις προσπάθειες των οποίων για «ανθρώπινα δικαιώματα» και «παγκόσμια εξάπλωση της δημοκρατίας» ο Κίσινγκερ αντιμετωπίζει ως επικίνδυνες αφέλειες που φανερώνουν άγνοια για το πως λειτουργεί ο κόσμος.
Έντονες επικρίσεις κατά της πολιτικής του Κίσσινγκερ έχει εκφράσει μεταξύ άλλων ο Αμερικανός δημοσιογράφος Κρίστοφερ Χίτσενς στο βιβλίο του «Η Δίκη του Χένρυ Κίσσινγκερ [7], όπου διατείνεται ότι θα έπρεπε να δικαστεί για «εγκλήματα πολέμου, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας» και άλλα. Ο συγγραφέας δίνει στοιχεία για την εγκληματική, κατά τον ίδιο, ανάμειξή του στα πολεμικά και δικτατορικά δρώμενα στην Ινδονησία, το Μπαγκλαντές, τη Χιλή, την Κύπρο και το Ανατολικό Τιμόρ.
Στάση στο Κυπριακό[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Επί υπουργίας του, μεταξύ άλλων έλαβε χώρα το πραξικόπημα της ελληνικής Χούντας και η πολύνεκρη τουρκική εισβολή στην Κύπρο τον Ιούλιο και Αύγουστο του 1974. Όπως αποκαλύφτηκε σε εμπιστευτικά έγγραφα του Foreign Office, βασικός στόχος της πολιτικής του Κίσινγκερ στο Κυπριακό ήταν να ικανοποιηθεί η Τουρκία[8].
Από τους πρώτους που αποκάλυψε ότι Κίσσινγκερ και Στέητ Ντηπάρτμεντ ήταν εκ των προτέρων ενήμεροι για το επικείμενο πραξικόπημα της χούντας ήταν ο πολιτικός ανταποκριτής των Νιου Γιορκ Τάιμς, σε φύλλο της εφημερίδας του Αυγούστου του 1974[9][10]. Σύμφωνα, μάλιστα, με τον Αμερικανό δημοσιογράφο, κατά την επίσημη εκδοχή του Στέητ Ντιπάρτμεντ, έκρινε ότι έπρεπε να προειδοποιήσει το στρατιωτικό καθεστώς να μη πραγματοποιήσει το πραξικόπημα, το οποίο και έγινε έως την 9η Ιουλίου, σύμφωνα με επαναλαμβανόμενες διαβεβαιώσεις από τις υπηρεσίες του στην Αθήνα, δηλαδή την Αμερικανική πρεσβεία και τον εκεί πρέσβη κ. Τάσκα. Προχωρώντας παραπέρα, ο τότε βουλευτής της Ένωσης Κέντρου, Ιωάννης Ζίγδης δηλώνει σε αθηναϊκή εφημερίδα της εποχής[11] ότι ο Κίσσινγκερ «όχι μόνο εγνώριζε το πραξικόπημα για την ανατροπή του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου πριν από τις 15 Ιουλίου αλλά και το είχε ενθαρρύνει, αν όχι παρακινήσει»[12].
Αξιοσημείωτο είναι ακόμα ότι, όπως δημοσίευσε τότε η ίδια εφημερίδα[13], έως και ανήμερα της έναρξης της εισβολής (20 Ιουλίου 1974) ο υφυπουργός του Κίσσινγκερ, Τζόσεφ Σίσκο βρισκόταν στην Άγκυρα σε επαφές με τον Τούρκο πρωθυπουργό Ετζεβίτ και Υπ. Εξ. Γκιουνές. Την ίδια ημέρα μετέβη, καθ’ υπόδειξιν του Κίσσινγκερ, στην Αθήνα, για να αναχωρήσει και πάλι για την Άγκυρα, το μεσημέρι της επομένης ημέρας. Ο Αμερικανός Υπουργός Εξωτερικών δεν εξαιρούνταν από το αντι-αμερικανικό μένος που διακατείχε μεγάλο μέρος της τότε ελληνικής κοινής γνώμης, και ιδίως των νέων, το οποίο δεν αμφέβαλε για τον αρνητικό ρόλο των ΗΠΑ. Σε αντιαμερικανική διαδήλωση φοιτητών στο Ηράκλειο[11][14], λίγο μετά τη β’ φάση της τουρκικής εισβολής , ακούγονταν συνθήματα όπως «Δολοφόνε Κίσσινγκερ», «Έξω οι Αμερικανοί» και «Όχι Διχοτόμηση».
Ύστερη πορεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Κίσινγκερ, μετά την εκλογή του Κάρτερ στην προεδρία, ίδρυσε εταιρεία παροχής συμβουλών και συνέχισε τη σταδιοδρομία του ως ειδικός σε θέματα εξωτερικής πολιτικής.
Φημολογούμενες δηλώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το 1997, στο περιοδικό Νέμεσις της Λιάνας Κανέλλη δημοσιεύτηκε μια υποτιθέμενη δήλωση που ο Κίσινγκερ έκανε το 1994 σε μια συνάντηση υψηλά ισταμένων σε ένα ξενοδοχείο της Ουάσινγκτον. Η πηγή της ήταν άρθρο της Turkish Daily News.[15] Η διαβόητη υποτιθέμενη δήλωση ήταν:
«Ο λαός των Ελλήνων είναι αναρχικός και δύσκολος να τιθασευθεί. Γι' αυτό πρέπει να τον χτυπήσουμε βαθιά στις πολιτιστικές του ρίζες. Τότε ίσως αναγκασθεί να συμμορφωθεί. Εννοώ να πλήξουμε τη γλώσσα του, την θρησκεία του, τα πνευματικά και ιστορικά του αποθέματα, ώστε να εξουδετερώσουμε την δυνατότητά του να αναπτυχθεί, να διακριθεί, να επικρατήσει, ώστε να μην μας παρενοχλεί στα Βαλκάνια, στην Ανατολική Μεσόγειο και στη Μέση Ανατολή, σε όλη αυτή την νευραλγική περιοχή στρατηγικής σημασίας για μάς».
Το απόσπασμα αυτό αναδημοσιεύτηκε, εκτός από το Νέμεσις, στον Οικονομικό Ταχυδρόμο και στην Αυριανή, υποτίθεται ως γνήσιο. Ο Γιάννης Μαρίνος του Οικονομικού Ταχυδρόμου επικοινώνησε με τον Κίσσινγκερ, ο οποίος έστειλε επιστολή διάψευσης στο περιοδικό καθώς και στην Turkish Daily News. Η διάψευση του Κίσινγκερ δημοσιεύθηκε στα Πολιτικά Θέματα[16][17].
Από τότε, η δήλωση έχει πάρει λίγο πολύ τη θέση αστικού μύθου[18] και εξακολουθεί να επαναδημοσιεύεται και να κυκλοφορεί, ειδικά στο διαδίκτυο, σε forum και ιστολόγια, προκειμένου να υποστηριχτούν διάφορες θέσεις ή θεωρίες συνωμοσίας [17]. Στις αναδημοσιεύσεις ενίοτε αναφέρεται ότι η υποτιθέμενη δήλωση έγινε το 1974, και όχι το 1994.
σ.σ. Η ΣΥΝΟΛΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ.. ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΔΗΛΩΣΗ ΤΗΝ ΑΛΗΘΕΥΕΙ ΑΠΟΛΥΤΑ.. ΠΡΟΦΑΝΩΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΔΙΑΡΡΕΥΣΗ.. ΑΝΑΓΚΑΣΘΗΚΕ ΚΑΙ ΕΝΩΠΙΟΝ ΤΗΣ ΕΠΙΚΕΙΜΕΝΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΚΑΤΑΚΡΑΥΓΗΣ... ΝΑ ΤΗΝ .. ΠΑΡΕΙ.. ΠΙΣΩ...
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ «Πόσο διαβολικός είναι ο Χένρι Κίσινγκερ; Οι 4 πιο δημοφιλείς θεωρίες συνωμοσίας σύμφωνα με τον βιογράφο του». HuffPost Greece. 30 Μαρτίου 2017. Ανακτήθηκε στις 11 Μαΐου 2022.
- ↑ «Henry Kissinger: διπλωματία στη θεωρία και την πρακτική». el.garynevillegasm.com. Ανακτήθηκε στις 11 Μαΐου 2022.
- ↑ Tierney, Daniel Maliniak, Susan Peterson, Ryan Powers, Michael J. «The Best International Relations Schools in the World». Foreign Policy. Ανακτήθηκε στις 11 Μαΐου 2022.
- ↑ CNN, Nicky Robertson and Devan Cole. «Former Secretary of State George Shultz dead at age 100». CNN. Ανακτήθηκε στις 11 Μαΐου 2022.
- ↑ http://www.theatlantic.com/magazine/archive/1999/06/kissinger-metternich-and-realism/377625/
- ↑ http://www.hoover.org/research/nuclear-weapons-and-foreign-policy-henry-kissinger-council-foreign-relations-1957
- ↑ The Trial of Kissinger
- ↑ https://www.naftemporiki.gr/printStory/96809
- ↑ https://simerini.sigmalive.com/article/2018/9/8/o-rolos-kisingker-kai-o-attilas-2/
- ↑ Αναδημοσίευση στο πρωτοσέλιδο της εφημερίδας το «Βήμα», φύλλο της Πα. 2. Αυγ. 1974, άρθρο «Οἱ Ἀμερικανοί ἐγνώριζον ὅτι ἑτοιμάζετο ἀνατροπή τοῦ Μακαρίου στήν Κύπρο» (φωτογραφική ανατύπωση από τη σειρά «Το Βήμα- 90 Χρόνια», εκδ. Οργανισμός Λαμπράκη, 2012, τόμος ΣΤ΄ «1972-181»)
- ↑ 11,0 11,1 Πρωτοσέλιδο της εφημερίδας το «Βήμα», φύλλο του Σα.17. Αυγ. 1974, άρθρα «Τό Κυπριακό εἶναι το Γουώτεργκέητ τοῦ κ. Κίσσινγκερ» και «Ἀντιαμερικανική διαδήλωσις νέων εἰς τήν Θεσσαλονίκην και εἰς τό Ἡράκλειον» (φωτο-ανατύπωση από τη σειρά «Το Βήμα- 90 Χρόνια», όπως πάνω).
- ↑ https://cognoscoteam.gr/%CE%BF-%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%84%CE%AC%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%B1%CF%82-%CE%B9%CF%89%CE%B1%CE%BD%CE%BD%CE%AF%CE%B4%CE%B7%CF%82-%CE%BC%CE%B9%CE%BB%CE%AC-%CE%B1%CF%80-%CF%84%CE%BF%CE%BD-%CF%84/
- ↑ .Πρωτοσέλιδο της εφημερίδας το «Βήμα», φύλλο της Κ. 21. Ιουλ. 1974, άρθρα «Ο Κ. Σίσκο πάλιν χθές εις Αθήνας και Άγκυραν» (φωτο-ανατύπωση από τη σειρά «Το Βήμα- 90 Χρόνια», όπως πάνω)
- ↑ Αποσπάσματα από παραπάνω άρθρο ("Το Βήμα" της 17/08/1974): Θεσσαλονίκη 16 Αὐγούστου. Σιωπηρά ἀντιαμερικανική διαδήλωση ἐπραγματοποίησαν σήμερα Κύπριοι φοιτηταί τοῦ Πανεπιστημόυ Θεσσαλονίκης [...]περίπου 150 διελήθησαν ἀργότερον ἡσύχως.[...] Ἡράκλειον 16 Αὐγούστου. Οἱ διαδηλωταί φέροντες ἑληνικάς σημαίας καί εἰκόνας τοῦ Καραμανλῆ καί τοῦ Μακαρίου περιήρχοντο μέχρις ἀργά τό βράδυ [...] κραυγάζοντες συνθήματα ὅπως «Δολοφόνε Κίσσινγκερ», «Ἔξω οἱ Ἀμερικανοί», « Ὄχι διχοτόμηση», «Ζήτω ὁ Καρμανλῆς», «Ἑνωμένοι Ἕλληνες], «Συμπαράσταση λαέ», «Ὄχι ἡ Κύπρος Βιετνάμ». [...] ὑπολογίζονται δε εἰς 5.000"
- ↑ «Τα πρωτόκολλα των σοφών της Ελλάδας - β». Ανακτήθηκε στις 16 Οκτωβρίου 2014.
- ↑ Πολιτικά Θέματα, 13 Ιουνίου 1997
- ↑ 17,0 17,1 Σαραντάκος, Νίκος. «Η περιβόητη δήλωση Κίσινγκερ και ο Λάκης Λαζόπουλος». Ανακτήθηκε στις 16 Οκτωβρίου 2014.
- ↑ Μανδραβέλης, Πάσχος. «Κωμωδία του ποδαριού». Η Καθημερινή. Ανακτήθηκε στις 16 Οκτωβρίου 2014.
Τρίτη, 3 Φεβρουαρίου 2015
ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΄΄ΝΙΚΗ ΄΄ ΠΕΣΟΝΤΕΣ ΤΗΣ Α! ΜΟΙΡΑΣ ΚΑΤΑΔΡΟΜΩΝ ΚΑΙ ΑΕΡΟΠΟΡΟΙ
Η επιχείρηση "Νίκη" εκτελέστηκε τη νύχτα της 21/22 Ιουλίου 1974 και ήταν η μοναδική αποστολή μεταφοράς ενισχύσεων στην Κύπρο που πραγματοποιήθηκε στη διάρκεια της τουρκικής εισβολής.
Σε μια απέλπιδα προσπάθεια σταθεροποίησης της κατάστασης, η χούντα θεωρεί πως η αποστολή Ειδικών Δυνάμεων θα επιφέρει τακτικό πλεονέκτημα χωρίς να χρειαστεί να εμπλακεί επίσημα η Ελλάδα σε πόλεμο.
Μετά την ανεπιτυχή απόπειρα αποστολής της Β' Μοίρας Καταδρομών με επιστρατευμένα αεροσκάφη της Ολυμπιακής Αεροπορίας, η Α' Μοίρα Καταδρομών υπό τον Ταγματάρχη Γεώργιο Παπαμελετίου ενημερώνεται πως αντί για τα Δωδεκάνησα θα μεταφερθεί στην Κύπρο.
Μεταγωγικά αεροσκάφη Noratlas της Πολεμικής Αεροπορίας παραλαμβάνουν τους άνδρες και τον εξοπλισμό τους και κατευθύνονται προς την Λευκωσία. Η ελληνοκυπριακή φρουρά του αεροδρομίου δεν ενημερώνεται έγκαιρα και μόλις τα Noratlas προσεγγίζουν εξαπολύει εναντίον τους σφοδρό αντιαεροπορικό πυρ. Το αποτέλεσμα ήταν η κατάρριψη ενός (Νίκη 4) ενώ άλλα τρία προσγειώθηκαν με σοβαρές ζημιές. Σύνολο 4 αεροπόροι και 29 καταδρομείς φονεύθηκαν από φίλια πυρά ενώ άλλοι 10 καταδρομείς τραυματίστηκαν. Μετά τις ανωτέρω απώλειες η μάχιμη δύναμη της Α'ΜΚ ανέρχεται σε μόλις 279 άνδρες.
Στις μάχες που ακολούθησαν η Α'ΜΚ επέφερε καίρια πλήγματα στον εχθρό και κατάφερε να διατηρήσει τον έλεγχο του αεροδρομίου της Λευκωσίας.
ΔΕΑ (ΚΔ) Τσαμκιράνης Δημήτριος του Ματθαίου
Από την Καβάλα
Καταδρομέας ΑναστασόπουλοςΑνδρέας του Μιχαή
Απο το Χάβαρι Ηλείας
Καταδρομέας Γιαννάκος Στέφανος του Θωμά Απο το Παλαιοεκκλήσιο Καρδίτσας
Καταδρομέας Γιαννόπουλος ΠαναγιώτηςτουΑριστείδη
Από το Κρυονέρι Μεσσηνίας
Καταδρομέας Δαλαμάγκας Ηλίας του Δημητρίου
Από τοΜεσοχώρι Λάρισας
Καταδρομέας Δοϊτσίδης Χριστόδουλος του Παναγιώτη
Από το Διδυμότειχο Έβρου
Καταδρομέας Ζησιμόπουλος Αντώνιος του Γεωργίου
Από Βάρκιζα Αττικής
Καταδρομέας Ηλίας Κωνσταντίνος του Σωτηρίου
Μαρκόπουλο Αττικής
Καταδρομέας Κασιμάκης Σωτήριος του Νικολάου
Αίγινα Αττικής
του Γεωργίου
Κεραμάτες Άρτας
Κ/Δ Κουρούνης Σωτήριος του Ιωάννη
Καστάνιτσα Αρκαδίας
Κ/Δ Λιγδής Χρήστος του Λουκά
Αταλάντη Φθιώτιδας
Κ/Δ Μανιάτης Σπυρίδων του Βασιλείου
Ζαχάρω ΗλείαςΚ/Δ Μπαρώτας Κωνσταντίνος του Αντωνίου
Βασιλικό ΕύβοιαςΚ/Δ Νάκος Κωνσταντίνος του Γεωργίου
Πλάτανος Τρικάλων
Κ/Δ Σιορώκος Δημήτριος του Βασιλείου
Βραχνέικα ΠατρώνΚ/Δ Σκιαδαρέσης Νικόλαος του Χαραλάμπους
Χαμόλακος ΚεφαλληνίαςΚ/Δ Τούλης Ηλίας του Αθανασίου
Μάραθος ΗρακλείουΛοχίας (ΚΔ) Tζιλιβάκης Στεφανος του Σταύρου
ΧανιάΔεκανέας (ΚΔ) Τσάκωνας Ευάγγελος του Ανδρέα
Κολιάκιο ΑργολίδαςΚ/Δ Χατζόπουλος Χρήστος του Αθανασίου
Διδυμότειχο ΈβρουΔεκανέας (ΚΔ) Χριστόπουλος Αθανάσιος του Ανδρέα
Περιστέρι ΑττικήςΑΕΡΟΠΟΡΟΙ
Επισμηναγός (Ι) Παναγόπουλος Βασίλειος
Επισμηναγός (Ι) Συμεωνίδης Στέργιος
Ανθυπασπιστής Δάβαρης Γεώργιος
Επισμηνίας Άνθιμος Ηλίας
Τμήμα του αεροσκάφους που βρέθηκε στις ανασκαφές.
Αντικείμενα που αποκάλυψαν οι ανασκαφές: ένα παγούρι, ένα περίστροφο, μια λόγχη, κέρματα και πολλές σφαίρες. Τα φτερά του αεροπλάνου έγιναν σκόνη η οποία φυλάσσεται σε δεκάδες χάρτινες σακούλες.Σε δύο λείψανα βρέθηκαν ένας σταυρός και μια αλυσίδα
ΑΘΑΝΑΤΟΣ!!! ΑΘΑΝΑΤΟΣ!!! ΑΘΑΝΑΤΟΣ!!!
ΤΙΜΗ ΚΑΙ ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΗΡΩΑΣ ΑΓΩΝΙΣΤΑΣ ΤΩΝ ΠΡΟΔΟΜΕΝΩΝ ΑΔΕΛΦΩΝ ΜΑΣ
ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΥΠΡΙΩΝ...
ΕΙΝΑΙ ΜΕΓΑΛΗ ΑΜΑΡΤΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΤΟΥΣ ΜΝΗΜΟΝΕΥΟΥΜΕ ΝΑ ΜΗΝ ΤΟΥΣ ΤΙΜΟΥΜΕ ΚΑΙ ΝΑ ΜΗΝ ΤΟΥΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΑ!!!
ΥΠΟΛΟΧΑΓΟΣ ΕΙΔΙΚΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΚΥΠΡΙΑΚΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΑΤΟΥΝΤΑΣ!!!
ΠΑΡΩΝ!!!
ΑΘΑΝΑΤΟΣ!!!
ΓΙ ΑΥΤΟ ΜΑΣ ΜΙΣΕΙΤΕ ΣΙΩΝΟΜΑΣΩΝΟΠΑΠΟΦΑΣΙΣΤΟΣΟΔΟΜΙΤΑΙ ΑΝΤΙΧΡΙΣΤΟΙ ΛΟΑΤΚΙ-ΛΟΣΤΑΡΑΚΙ... ΘΑ ΠΕΡΠΑΤΑΜΕ ΠΑΝΩ ΣΑΣ ΣΕ ΛΙΓΟ ΚΑΙΡΟ ΘΕΟΚΤΟΝΟΙ ΣΑΤΑΝΑΔΕΣ!!! ΑΝΤΙΧΡΙΣΤΟΙ!!!
Μετά τον ηρωικό θάνατο του το 1974, προήχθη επ' ανδραγαθία σε Αντισυνταγματάρχη πεζικού, ενώ με Προεδρικό Διάταγμα της 12ης Δεκεμβρίου του 2008 προήχθη στο βαθμό του Αντιστράτηγου. Το όνομα του δόθηκε στο στρατόπεδο Δελφινιού Λαγκάδας στη Χίο, όπου υπάρχει και η προτομή του. Προτομή του υπάρχει και στην Καλαμάτα.
προσωπικως εννοω αυτον ως Αρχιστρατηγον καθως ηταν και ο Λεωνιδας.. στην ιδια τιμη και στο ιδιον εργον με το παραπανω το ΥΠΕΡ ΤΟΥ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ!!!
Η ΜΑΡΤΥΡΙΚΗ ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΥΠΡΟΣ ΝΑ ΣΕ ΚΑΝΗ ΕΙΚΟΝΑ ΠΑΤΕΡΑ ΜΑΣ...
χωρις να γνωριζω .. εννοω ενδεχομενως.. οτι αι δυο αυται γυναικαι ειναι αι θυγατεραι του και δια το ηλικιακον και οτι μοναι αυται κλαιουσι ως αποληφθεισαι εκ της συγγενειας αυτου... και οτι συμπαριστανται μεταξυ αλλων και εις την πρωτην σειραν των καθισματων εις εκδηλωσιν τιμητικην υπερ αυτου εις την παρουσιασιν βιβλιου εκδοθεντος υπερ αυτου..
Μην κλαιετε.. ευλογημενα τεκνα ευλογημενου πατρος.. ω!!! αν γνωριζατε την δοξα που εχει σημερα ο πατερας σας διπλα ΕΙΣ ΤΟΝ ΑΓΩΝΟΘΕΤΗΝ ΘΕΟΝ!!! Την ευχη του να εχωμε!!!
αναδημοσιευσις
Ο Λεωνίδας της Κερύνειας»
Θα μπορούσε να έχει τίτλο «Το Χρέος».
Ένα χρέος που έπρεπε να έχουμε εκπληρώσει εδώ και χρόνια εμείς οι Έλληνες, σε έναν άνθρωπο που έδωσε τη ζωή του μένοντας πιστός στον Θεο και την Πατρίδα και στην αποστολή που του ανατέθηκε, αν και γνώριζε ότι το «παιχνίδι ήταν χαμένο και προδομένο».
Πρόκειται για το βιβλίο «Νικόλαος Κατούντας – Ο Λεωνίδας της Κερύνειας», στο οποίο οι συμμαχητές του από την 33 Μοίρα Καταδρομών εξιστορούν τις τελευταίες ηρωικές στιγμές της θυσίας του μεγάλου αυτού ήρωα, που έπεσε μαχόμενος στις πύλες της Κερύνειας, τις 22 Αυγούστου 1974, την ώρα που είχε ήδη συμφωνηθεί η κατάπαυση του πυρός και η εκεχειρία.
Ο ΣΥΓΧΡΟΝΟΣ ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΑΤΟΥΝΤΑΣ... ΑΘΑΝΑΤΟΣ!!! ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΠΡΟΔΟΜΕΝΟ ΟΡΘΟΔΟΞΟ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟ
Αυτές της ηρωικές στιγμές εξιστορούν στο βιβλίο οι συμμαχητές του Κατούντα, ο επιλοχίας του, ο αγγελιαφόρος του, ο δόκιμος έφεδρος αξιωματικός και άλλοι καταδρομείς, από τους οποίους, όταν είδε ότι το παιχνίδι είναι χαμένο και προδομένο, ζήτησε να απομακρυνθούν και να σώσουν τις ζωές τους, «για να μην μαυροφορέσουν οι Κύπριες μάνες». Και σώθηκαν.
Επίσης, στο βιβλίο υπάρχουν κείμενα μελών της οικογένειάς του, στην οποία επίσης οφείλει η Πατρίδα, αφού σηκώνει το σταυρό του μαρτυρίου επί 45 χρόνια, κείμενα συμμαθητών του από την Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων και αξιωματικών εν όπλοις, καθώς και κείμενα καταδρομέων, καθηγητών πανεπιστημίου και στρατιωτικών αναλυτών, που καλύπτουν το «φαινόμενο Κατούντας» από όλες τις πλευρές.
Χαρακτηριστικό απόσπασμα από το εισαγωγικό σημείωμα του Σάββα Καλεντερίδη, ο οποίος είχε και τη γενική επιμέλεια του βιβλίου:
«…Όλα όσα έκανε ο καταδρομέας Λοχαγός Νικόλαος Κατούντας εκείνη την ημέρα για να υπερασπιστεί την Κυρήνεια, θα γραφτούν με χρυσά γράμματα στην ιστορία, και στις σελίδες αυτού του βιβλίου θα διαπιστώσει ο αναγνώστης ότι δεν υπάρχει ίχνος υπερβολής σε ό,τι γράφουμε.
Όμως, εκείνο που θα μείνει ανεξίτηλο εις τους αιώνας των αιώνων, εκείνο που τον κατατάσσει στους μεγαλύτερους ήρωες του έθνους, είναι το εξής περιστατικό:
Όταν πήρε την αποστολή και κινήθηκε με το τμήμα του προς την ακτή απόβασης, όπου αποβιβαζόταν με το δεύτερο αποβατικό κύμα η «Δύναμη Ειδικής Αποστολής Bora» των Τούρκων, συνάντησε τμήματα του 251 ΤΠΖ να εγκαταλείπουν τις θέσεις τους και να υποχωρούν άτακτα προς τα μετόπισθεν.
Τότε ρώτησε έναν στρατιώτη που οπισθοχωρούσε: «Πού είναι ο εχθρός;».
Ο στρατιώτης του απάντησε: «Είναι πολλοί, πάρα πολλοί. Καλύτερα να φύγετε. Το δικό μας τάγμα διαλύθηκε».
Τότε ο καταδρομέας Λοχαγός Νικόλας ο Κατούντας, ως εκ θαύματος, απάντησε όπως ακριβώς ο Άγης Αρχιδάμου με το ρητό του «Ούκ έφη δε τους Λακεδαιμονίους ερωτάν πόσοι εισίν οι πολέμιοι αλλά πού εισίν».
Είπε στον υποχωρούντα στρατιώτη επιτακτικά: «Δεν σε ρώτησα πόσοι είναι, αλλά πού είναι».
Αυτό ήταν.
Ο καταδρομέας Λοχαγός Νικόλαος Κατούντας είχε γράψει εκείνη τη στιγμή την ιστορία του, την οποία επικύρωσε λίγες ώρες μετά, όταν έδιωξε έναν-έναν τους καταδρομείς του να σωθούν και έμεινε ο ίδιος μόνος να μάχεται εναντίον πολλών, τραυματισμένος, μέχρι την τελευταία σφαίρα και μέχρι της τελευταίας ρανίδος του αίματός του τον εχθρό.»
Τίτλος:
«Νικόλαος Κατούντας:
Ο Λεωνίδας της Κερύνειας»
αναδημοσιευσις
Νικόλαος Κατούντας
Φυσικά, σε όλες τις εορτές και τελετές ουδεμία αναφορά γίνεται στους νεκρούς και αγνοουμένους, του αγώνα που έδωσαν οι Έλληνες υπερασπίζοντας τα άγια χώματα της Κύπρου μας το 1974. Γιατί; Μα επειδή αυτοί, ήταν «όργανα της χούντας». Ποιος το λέει αυτό; Μα τα όργανα της δημοκρατίας…
Ένα από τα όργανα αυτά, ήταν και ο Νικόλαος Κατούντας, ο «Αετός τη Κερύνειας», όπως τον αποκάλεσαν οι άντρες του και όχι οι χαρτογιακάδες κάποιου υπουργείου, που αν γινόταν αυτό, θα αποτελούσε προσβολή για τον ίδιο.
Ο Κατούντας ήταν διοικητής του 31ου Λόχου Καταδρομών της 33ης Μοίρας Καταδρομών με διοικητή τον Ταγματάρχη Γεώργιο Κατσάνη, τον οποίο ο Ηρακλής Θεσσαλονίκης και μπράβο του, έχει τιμήσει δίνοντας στο κλειστό γήπεδο μπάσκετ το όνομά του.
Ο Κων. Δημητριάδης αναφέρει στο βιβλίο του «Αυτοί που τίμησαν τη στολή τους» των Εκδόσεων «Πελασγός», ότι στις 22 Ιουλίου το πρωί ο Νικόλαος Κατούντας κινούμενος επικεφαλής 62 ανδρών προς τον Αγ. Γεώργιο Κερύνειας, συνάντησε τους υποχωρούντες άνδρες ενός Τάγματος Πεζικού και ρώτησε τον επικεφαλής τους πού είναι οι Τούρκοι και εκείνος του απάντησε, ότι είναι πάρα πολλοί, με τον Κατούντα να αντιδρά εκνευρισμένος: «Σας ρώτησα πού είναι και όχι πόσοι είναι», θυμίζοντας την φράση από τα Αποφθέγματα του Πλουτάρχου: «Ου πόσοι αλλά πού», που περιλαμβάνεται σήμερα στο Έμβλημα της ΧΧΙ Τεθωρακισμένης Ταξιαρχίας του Στρατού μας. Μετά από αυτό, ο Κατούντας και ο λόχος του προχώρησαν. Και ο κ. Δημητριάδης συνεχίζει: «…Τι να σου κάνουν όμως τα ατομικά όπλα, θλιβερά κατάλοιπα του Β΄ ΠΠ, απέναντι στα Μ-47 της 39ης Τουρκικής Μεραρχίας;…». Αλήθεια έχει αναρωτηθεί κανείς, ποιος ήταν ο υπεύθυνος για το ότι οι Μονάδες της Κυπριακής Εθνοφρουράς, είχαν τέτοιο πανάρχαιο οπλισμό; Πάντως όχι η… «χούντα».
Ο Κατούντας φτάνει με τον Λόχο του (62 άνδρες αντί των 120 προβλεπομένων…) σε μικρή απόσταση από την Κερύνεια, ώσπου έρχεται η πληροφορία, ότι 200 τουρκικά άρματα βρίσκονται παραλλαγμένα μέσα στα χωράφια. Η πληροφορία ήταν λανθασμένη αφοί οι Τούρκοι χρησιμοποίησαν και στους 2 «Αττίλες» συνολικώς περί τα 190 άρματα. Πάντως γεγονός ήταν, ότι η κατάσταση για τον Κατούντα και τους άνδρες του, ήταν τραγική.
Η μάχη που ακολουθεί είναι σκληρή, αλλά άνιση. Με τον απαρχαιωμένο ατομικό τους οπλισμό, οι καταδρομείς μάχονται σαν λιοντάρια. Οι Τούρκοι, προς στιγμήν σαστίζουν και υποχωρούν. Μετά από ώρα ξαναεμφανίζονται, αυτή τη φορά με την κάλυψη αρμάτων Μ-47. Και ο Δημητριάδης αναρωτιέται: «…Πώς να σταματήσεις αυτά τα χαλύβδινα θηρία με Lee Enfield no 4; Βλέπετε η πολιτική ηγεσία προτιμούσε να εξοπλίσει τους πραιτοριανούς της, το Εφεδρικό, με σύγχρονο οπλισμό και όχι την Εθνική Φρουρά» κι΄ έτσι λύνονται και οι δικές μας απορίες…
Ο αγώνας συνεχίζεται με πείσμα και ορμή. Οι Τούρκοι με συνεχόμενες προσπάθειες, προσβάλουν το Λόχο του Κατούντα. Το τέλος πλησιάζει! Τα πυρομαχικά τελειώνουν. Ο αγγελιαφόρος του Πάμπος Κυρίλλου, θυμάται: «Ο Λοχαγός διατάσσει τους άντρες που είναι κοντά του να φύγουν και θα τους καλύπτει ο ίδιος. Οι άνδρες αρνούνται. Τότε τους λέει: ‘’Είναι διαταγή ρε! Η Κύπρος θα μαυροφορεθεί και εν θέλω να ‘ναι κι οι μανάδες σας αυτές που θα φορέσουν μαύρα. Φύγετε. Σας διατάσσω’’». Προτελευταίος έφυγε ο Κυρίλλου. Τελευταίος ΕΜΕΙΝΕ ο Κατούντας.
Στο ίδιο βιβλίο ο Κων. Δημητριάδης αναρωτιέται: «Δεν θα μπορούσε ο Κατούντας να οπισθοχωρήσει προς την Λευκωσία;. Ναι θα μπορούσε…Και το πιθανότερο, αν το έκανε, σήμερα θα ήταν απόστρατος πλέον Ταξίαρχος ή και Στρατηγός στο σπίτι του, με την γυναίκα του τη Ρούλα, που ήταν έγκυος στο δεύτερο τους παιδί και την μικρή του πρωτότοκη κόρη. Κι’ όμως ο Λοχαγός Νικ. Κατούντας δεν έφυγε…Παλλήκαρος! Λεβέντης! ΕΛΛΗΝΑΣ!...Ο Νίκος Κατούντας, που μπροστά του οι Seals, οι Rangers και οι φτιαγμένοι για τον κινηματογράφο ήρωες τύπου Ράμπο κ.λπ. μοιάζουν με προσκοπάκια»
Αιωνία τιμή και ευγνωμοσύνη στον συμμαθητή μου στην Σχολή Ευελπίδων Νικόλαο Κατούντα, όπως και τιμή στον επίσης συμμαθητή μου καταδρομέα Ηλία Γλεντζέ που τραυματίστηκε βαρύτατα το 1974, πληρώνοντας ακριβά την προδοσία, αυτών που δυστυχώς παρέμειναν ατιμώρητοι.
Αλλά, αν χρειασθεί, θα επανέλθουμε.
ΤΑΠΕΙΝΟ ΣΧΟΛΙΟ
ΗΣΟΥΝ ΠΟΛΥ ΜΕΓΑΛΟΣ ΓΙΑ ΜΑΣ ΝΙΚΟΛΑΕ.. ΔΕΝ ΣΕ ΜΝΗΜΟΝΕΥΑΝ ΟΙ ΑΝΤΙΧΡΙΣΤΟΙ ΓΙΑΤΙ ΕΛΕΓΧΟΝΤΑΝ ΚΑΙ Η ΑΛΗΤΕΙΑ ΤΟΥΣ ΚΑΙ Η ΠΡΟΔΟΣΙΑ ΤΟΥΣ.. ΚΡΑΤΗΣΕΣ ΤΟΝ ΠΗΧΥ ΤΟΝ ΥΠΕΡ ΤΗΣ ΠΙΣΤΕΩΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΟΣ ΠΟΛΥ ΨΗΛΑ.. ΤΙΜΟΥΜΕ ΤΗΝ ΘΥΣΙΑ ΣΟΥ.. ΜΝΗΜΟΝΕΥΟΥΜΕ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΣΟΥ.. ΤΙΜΗ ΣΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ ΠΟΥ ΓΕΝΝΗΣΑΝ.. ΤΕΤΟΙΟΝ ΒΛΑΣΤΟΝ.. ΤΙΜΗ ΣΤΟΝ ΤΟΠΟ ΠΟΥ ΓΕΝΝΗΘΗΚΕΣ.. ΕΦΑΜΙΛΛΕ ΤΟΥ ΛΕΩΝΙΔΑ ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΤΟΥ ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗ!!!
ΣΟΥ ΧΡΩΣΤΩ.. ΠΑΤΕΡ ΜΟΥ.. ΣΟΥ ΧΡΩΣΤΩ.. ΚΑΙ ΠΩΣ ΝΑ ΣΤΟ ΞΕΠΛΗΡΩΣΩ.. Σ΄ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ!!! Σ΄ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ!!! Σ΄ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ!!! Ο ΘΕΟΣ Ο ΑΓΙΟΣ ΠΟΥ ΕΚΤΙΣΕ ΟΥΡΑΝΟ ΚΑΙ ΓΗ ΣΕ ΕΧΕΙ ΣΥΝΔΑΙΤΗΜΟΝΑ ΣΤΗΝ ΑΓΙΑ ΑΥΤΟΥ ΟΥΡΑΝΙΑ ΤΡΑΠΕΖΑ!!!
Ω!!! ΕΛΛΗΝΑ ΑΛΗΘΙΝΕ ΚΑΙ ΑΘΑΝΑΤΕ!!!
ΕΥΤΥΧΩΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΖΕΙΣ ΝΑ ΒΛΕΠΕΙΣ ΤΟΥΣ ΑΝΤΙΧΡΙΣΤΟΥΣ ΣΟΔΟΜΙΤΕΣ ΝΑ ΠΑΡΕΛΑΥΝΟΥΝ ΜΕ ΤΑ ΑΓΙΑ ΚΡΕΜΑΣΜΕΝΑ ΣΤΑ ΓΕΝΝΗΤΙΚΑ ΤΟΥΣ ΟΡΓΑΝΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΝΤΙΧΡΙΣΤΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΕΞΟΥΣΙΕΣ ΝΑ ΤΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΥΝ ΣΤΗΝ ΒΛΑΣΦΗΜΙΑ ΤΟΥΣ ΑΥΤΗ!!!
ΕΥΤΥΧΩΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΖΕΙΣ ΝΑ ΕΒΛΕΠΕΣ ΤΗΝ ΑΝΤΙΧΡΙΣΤΗ ΣΙΩΝΟΣΟΔΟΜΟΠΟΡΝΗ ΠΟΥ ΒΕΒΗΛΩΣΕ ΤΗΝ ΔΟΞΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΟ ΜΝΗΜΕΙΟ ΤΟΥ ΑΓΝΩΣΤΟΥ ΣΤΡΑΤΙΩΤΗ ΚΑΙ ΕΜΕΙΝΕ ΑΣΥΛΛΗΠΤΗ ΚΑΙ ΑΤΙΜΩΡΗΤΗ...
ΠΡΟΣΚΛΗΤΗΡΙΟ ΑΘΑΝΑΤΩΝ..
ΜΟΝΙΜΟΣ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ
ΥΠΟΛΟΧΑΓΟΣ ΕΙΔΙΚΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΑΤΟΥΝΤΑΣ
ΠΑΡΩΝ!!!
ΑΘΑΝΑΤΟΣ!!!
.jpg)
.jpg)
ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΜΠΙΚΑΚΗΣ Ο ΗΡΩΑΣ ΠΟΥ ΤΣΑΚΙΣΕ ΤΟΝ ΑΤΤΙΛΑ
ΤΟΥ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ
ΤΙΜΗ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΚΑΜΑΡΙ
ΤΟ ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΟ ΚΑΙ ΕΝΔΟΞΟ
ΕΤΟΥΤΟ ΠΑΛΛΗΚΑΡΙ!!!
ΖΗΘΙ ΕΙΣ ΑΙΩΝΑΣ ΑΙΩΝΩΝ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ!!!
ΕΙΝΑΙ ΤΙΜΗ ΜΑΣ ΑΝ ΚΑΙ ΑΝΑΞΙΟΙ
ΝΑ ΕΙΜΕΘΑ ΚΑΙ ΝΑ ΛΕΓΩΜΕΘΑ ΠΑΤΡΙΩΤΑΙ ΣΟΥ!!!
αναδημοσιευσις
Μανώλης Μπικάκης: Ο Κρητικός που
κατατρόπωσε τους εισβολείς του Αττίλα
εγώ ποτέ δεν έγραψα ούτε θα γράψω πάλι
τον θρύλο των καταδρομών που λέγανε Μανώλη
θα γράψω ώς τον ουρανό σαν δάκρυ ένα στιχάκι
να μάθει ο Ελληνισμός Μανώλη τον Μπικάκη.
με ένα τάγμα τουρκικό!!! Ακούστε αυτοθυσία!
του χάρου έστειλε πολλούς τούρκους στο μερτικό του.
πολέμαε θεονήστικος, οι τούρκοι είχαν σαστίσει…
ούτε ανδρείας παράσημο, ούτε εύφημο μνεία
και με την πίκρα αυτή έφυγε μια μέρα για τον άδη.
Ένας ακόμη Διγενής Ακρίτας καμμωμένος
από ουρανό και πέλαγο, από όνειρο κι αγάπη
Και της Ελλάδας η καρδιά χρυσά “Μπικάκης” γράφει…